Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1994, Síða 72

70
MÚLAÞING
varð að láta keðjuna renna út og lína með dufli sett á enda hennar til
þess að hægt væri að sækja festarnar síðar. Þá var siglt af stað og ætlun-
in var að ná til Hornafjarðar.
Þegar komið var vestur undir eyjuna Vigur á Lónsbugt var ekki mögu-
legt að halda þeirri stefnu. Því var stefnunni breytt og haldið meira und-
an veðrinu frá landi. Undir hádegi tók brotsjór út skipsbátinn. Einnig
losnaði saltkjötstunna, sem bundin var við framsiglu Ránar og braut hún
reykháf frá eldavél. Var nú enn breytt stefnu og komið undir Vestrahom
síðari hluta föstudagsins. Þar var veður hægara og var haldið upp í veðr-
ið beggja vegna Stokksness alla laugardagsnóttina. Þegar hér var komið
og raunar fyrr var skipið yfirísað orðið og allir skipverjar reyndu eftir
mætti að brjóta ísinn eða mölva klakann eins og Guðlaugur segir. Hann
segir að einni framrúðu í stýrishúsinu hafi verið haldið opinni og þykkt
klakans var svo mikil að nam handleggslengd auk þess sem bunkar af ís
voru á öllu þilfari og allur reiði skipsins út bólginn í þessu heljarfrosti.
Flothæfni skipsins var að sjálfsögðu orðin hættulega lítil og óhjákvæmi-
legt að reyna að ná til hafnar, og einungis Homafjörður kom til greina í
því efni.
Klukkan 8.00 á laugardagsmorguninn 1. mars voru háfjömliggindi í
Homafjarðarós. Klukkan 8.30 var Rán komin í ósinn og freistaði Ámi
Vilhjálmsson skipstjóri þess að komast inn á Hornafjörð með byrjandi
aðfalli. f ósnum var hins vegar íshröngl og krapastella svo þykk, að þótt
skipið renndi í ísinn með fullu vélarafli þá varð það fast í klakanum og
varð því stjórnlaust og hrakti undan veðrinu upp í Hvanneyjarkletta og
festist fyrst á Hleininni, sem er klettur eða klettabrík er gengur til austurs
út í sjóinn og er ýmist undir eða um sjávarmál eftir sjávarföllum. Guð-
laugur segir að hefði skipið orðið fast þar þá hefðu þeir skipverjar allir
farist. En kvika var og hún kastaði skipinu inn af Hleininni og upp að
klettum og á klöpp þar fyrir innan og var ekki langt í fjöruna. Skipið
hreyfðist ekki mikið fyrst í stað. Menn sáu þó fyrir sér að það mundi lið-
ast í sundur og eina lífsvon þeirra væri að komast í land sem fyrst. Skip-
inu hallaði á bakborða að landi þama við klettafjöruna og því var það
ráð tekið, eins og Guðlaugur segir ,,að stórbómunni (sigluránni) var
slegið út, að landi, og eftir að fyrsti skipverjinn gat skriðið eftir henni og
hent sér upp í krapann og þar á eftir krafsað sig í land, þá var hægt að
festa tóg (kaðal) í bómuna til þess að reyna að koma í veg fyrir að hún
sveiflaðist fram og til baka og yki þannig á hættuna við það að skríða
eða krafsa sig eftir henni til lands.
Guðlaug minnir að Stefán Hermannsson hafi farið fyrstur eftir siglu-