Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1996, Blaðsíða 79

Jón HnefiH Aðalsteinsson
Eftirhreytur
um Freyfaxahamar
A Hrafnkötluþingi sem haldið var á
Egilsstöðum 28.-29. ágúst 1993
X A.flutti ég fyrirlestur sem bar yfir-
skriftina Freyfaxahamar. Þar gerði ég eftir
bestu getu grein fyrir þeim atburðum sem
samkvæmt Hrafnkels sögu áttu sér stað við
hamarinn og reyndi að varpa þjóðfræðilegu
og trúarsögulegu ljósi á frásögn sögunnar af
atvikum. Fyrirlesturinn er væntanlegur í
endurskoðaðri gerð í 4. hefti Skáldskapar-
mála.
I fyrirlestrinum á Hrafnkötluþinginu
varð hins vegar út undan að rekja rannsókn-
arsögu staðfræðilegra athugana á söguslóð-
unum. Hér er ætlunin að bæta úr þessu og
rekja nákvæmar viðhorf og skoðanir fræði-
manna á Freyfaxahamri og þeim þáttum
sögunnar sem honum tengjast staðfræði-
lega. Er ég þakklátur aðstandendum
Múlaþings fyrir að ljá þeim athugunum
mínum rúm.
Séð til norðurs yfir Hrafnkelsdal frá Laugar-
húsum. Aðalból ofarlega á myndinni og
Þórisstaðir fjcer.
Ljósm. Skarphéðinn G. Þórisson 7. okt. 1993.
Lýsing sögunnar
Hrafnkels saga Freysgoða lýsir atvikum
við Freyfaxahamar þannig:
Þjóstarssynir létu senda eptir Freyfaxa
ok liði hans, ok kváðust vilja siá gripi
þessa er svá gengu miklar sögur af.
Þá váru hrossin heim leidd. Þeir hræðr
líta á hrossin.
Þorgeirr mcelti: „Þessi hross lítask mér
þörfbúinu; er þat mitt ráð at þau vinni
slíkt er þau megu til gagnsmuna, þangat
til er þau megu eigi lifafyrir aldrs sök-
um. En hestr þessi sýnisk mér eigi betri
en aðrir hestar, heldr því verri at margt
ilt hefir af honum hlotizk; vil ek eigi at
fleiri víg hliótisk af honum en áðr hafa
af honum orðit; mun þat nú makligt at
sá taki við honum er hann á. “
Þeir leiða nú hestinn ofan eptir vellin-
um. Einn hamarr stendr niðr við ána, en
fyrir framan hylr djúpr. Þar leiða þeir
nú hestinn fram á hamarinn. Þjóstars-
synir drógu fat eitt á höfuð hestinum,
taka síðan hávar stengr ok hrinda hest-
inum affram, binda stein við hálsinn ok
týndu honum svá. Heitirþar síðan Frey-
faxahamarr (Hrafnkels saga Freysgoða
1959, 27-28).
77