Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1996, Side 152

Bókaþáttur
Skrá yfir austfirskar bækur
og bæklinga 1990-1995
/
AAusturlandi hófst prentun og útgáfa bóka síðar en í öðruni landshlutum, og fer
ekki sögum af henni fyrr en árið 1877, þegar Söngvar og kvæði Jóns Ólafssonar
voru prentuð í Skuldar-prentsmiðju á Eskifirði, og gefin út af honum sjálfum, og
1879 Nýtt stafrófskver eftir sama höfund, sem var margsinnis endurprentað. Ymislegt
fleira var prentað þar og gefið út, auk blaðsins Skuldar, sem kom út á árunum 1877-1880.
Eftir 1880 var Skuldar-prentsmiðjan flutt til Vestdalseyrar í Seyðisfirði, og upp frá því var
Seyðisfjörður miðstöð prentiðnaðar og blaðaútgáfu austanlands, og þar voru af og til
prentaðar og gefnar út bækur. Má nefna til dæmis Ljóðmœli Matlhíasar Jochumssonar í
þremur bindum sem út komu á Seyðisfirði 1902-04 (?), og fyrstu smásögur Guðmundar
Hagalíns; Blindsker 1921, og Strandbúar 1923. Þrjú fyrstu bindin af Þjóðsögum og sögnum
Sigfúsar Sigfússonar voru gefin út á Seyðisfirði 1922-25.
A árunum 1945-50 stóð Prentsmiðja Austurlands á Seyðisfirði fyrir mikilli bókaútgáfu.
Telur Eiríkur Sigurðsson (1976) að hún hafi gefið út um 70 bækur, sem mest voru þýddar
skáldsögur og bækur um dulræn efni. Aðeins fjórar af þessum bókum voru frumsamdar á
íslensku, þar á meðal hið merka fræðirit Síðasti goðinn eftir Bjöm Þórðarson, sem var líka
eina bókin er fjallaði um austfirskt efni. Er víst ekki hægt að segja, að mikil reisn hafi verið
yfir þessari útgáfustarfsemi. Þess er þó að geta, að á sama tíma (1947-1951) var mánaðar-
ritið Gerpir prentað í Prentsmiðju Austurlands. Á næstu áratugum (1950-70) mun bókaút-
gáfa á Austurlandi hafa legið niðri að mestu eða öllu leyti, og bækur austfirskra höfunda
voru prentaðar í Reykjavík eða á Akureyri. Á árunum 1974-1978 gaf Búnaðarsamband
Austurlands út ritsafnið Sveitir og jarðir í Múlaþingi, I-IV, sem almennt er kölluð
„Búkolla“, og ritsafnið Austurland I-VII, kom út á Akureyri árin 1947-1970.
Eftir 1980 fer aftur að færast nokkurt líf í austfirska bókaútgáfu, einkum á vegum
sveitarfélaga og fyrirtækja. Má nefna til dæmis Breiðdœlu hina nýju /-//, sem
Breiðdælingar gáfu út 1986-1987, og Eiríkur Sigurðsson og Guðjóns Sveinsson ritstýrðu,
150