Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1996, Blaðsíða 158

Ritfregnir
Skýrslur varðandi Hraunaveitu
Orkustofnun í Reykjavík hefur nýlega sent frá sér tvær nýjar rannsóknaskýrslur, er varða
lífríki á Hraunum, en svo nefnist hálendið milli Fljótsdals, Suðurfjarða og Lóns. Á Hraun-
um hafa á undanfömum árum farið fram ýmiss konar rannsóknir vegna hugsanlegrar nýt-
ingar á afrennsli þeirra til virkjunarframkvæmda.
Annars vegar er um að ræða svonefnda Hraunaveitu, þar sem vatni frá Hraunum yrði
veitt inn í fyrirhugað Eyjabakkalón, og myndi þá nýtast til aukningar á Jökulsá í Fljótsdal,
við virkjun hennar (Fljótsdalsvirkjun), en hins vegar eru líka uppi hugmyndir um sérstaka
Hraunavirkjun, þar sem afrennsli Hrauna yrði virkjað ofan í Suðurdal í Fljótsdal.
Umræddar skýrslur eru liður í því að kanna og meta lífríki Hraunanna, vegna umhverf-
ismats sem skyldugt er að gera við slíkar stórframkvæmdir.
Hraunavirkjun. Rannsóknir á lífríki vatna.
Höfundur: Hákon Aðalsteinsson. Orkustofnun, maí 1995. 22 bls.
Allnokkur stöðuvötn eru á Hraunum, en engin þeirra verulega stór, og þau eru yfirleitt
grunn. Vötnin eru í 600-800 m h. y.s. og umhverfi þeirra er víðast hvar fremur bert og
hrjóstrugt. Er því ekki að vænta auðugs lífríkis í þeim.
Á árunum 1992-94 var safnað sýnum af jurta- og dýrasvifi í helstu vötnunum á Hraun-
um, og einfaldar efnamælingar gerðar um leið. Flestar dýrategundir fundust í Sauðárvatni
(16), sem er við upptök Ytri-Sauðár, í um 800 m h. y.s. í Folavatni fundust 14 tegundir. Yf-
irleitt reyndust vötnin samt fremur fátæk af næringu og lífi.
Gróðurfar við Folavatn austan Eyjabakka.
Höfundar: Kristbjörn Egilsson og Hörður Kristinsson. Skýrsla unnin fyrir Orku-
stofnun af Náttúrufrœðistofnun Islands, júní 1995. 28 bls.
Folavatn er eitt af stærstu vötnunum á Hraunum. Það er vestast á svæðinu, skammt fyr-
ir austan Eyjabakka, utantil, og úr því rennur Folakvísl í Keldá. Vatnið er í grunnri lægð,
og skammt fyrir austan hana rennur Keldá, einnig í grunnu daldragi. Svæðið er í 660-680
m h.y.s. Ef til virkjunar kemur yrði Keldá stífluð og fer þá Folavatn og umhverfi þess und-
ir miðlunarlón. Er lónstæði þetta að heita má algróið, eins og Eyjabakkasvæðið, en að meiri
hluta þurrlent.
Gróðurfar svæðisins er fjölbreytt og allgróskulegt, miðað við hæð yfir sjó. Alls fundust
um 300 plöntutegundir, þar af nokkrar sjaldgæfar mosa- og fléttutegundir. Um vemdargildi
svæðisins segir í skýrslunni:
„Landslag er fremur einsleitt og venjulegt. Landfegurst er svæðið sunnan og suðaustan
við vatnið. Þar skiptast á lág grýtt holt, kílar og lægðir, með votlendi og tjömum, umgirt
gróðurlitlum ásum, og samspil Iandslags og gróðurs verður eftirminnilegt.“
156