Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Blaðsíða 33

B o r g a r a l e g ó h l ý ð n i
TMM 2009 · 2 33
á úrbótum og kostnaðinum hins vegar.“ Um þetta segir Paley að hver og
einn verði að dæma. En svo virðist sem hann hafi aldrei velt fyrir sér
þeim tilfellum þar sem hagkvæmnisjónarmið eiga ekki við, þegar þjóðin
og jafnframt einstaklingurinn verða að fylgja réttlætiskennd sinni, hvað
sem það kostar. Ef ég hef með rangsleitni hrifsað fjöl af drukknandi
manni, verð ég að skila henni þótt ég drukkni sjálfur.11 Samkvæmt Paley
væri þetta óhentugt. En hver sem bjargar lífi sínu á þennan hátt, mun
týna því.12 Þessi þjóð verður að hætta að eiga þræla og að heyja stríð gegn
Mexíkó, þótt það kosti hana tilveru sína sem þjóðar.
[10] Réttarvenja þjóða er í samræmi við það sem Paley heldur fram,
en ímyndar nokkur sér að Massachusettsríki breyti að fullu rétt við þær
hættulegu aðstæður sem nú ríkja?
Ríkisskækja, dræsa silfri skrýdd,
slóði hennar hafinn hátt, og sálin dregin í svaðið13
Svo vikið sé að því sem nú liggur fyrir, þá eru andstæðingar umbóta í
Massachusetts ekki hundrað þúsund stjórnmálamenn í Suðurríkjunum
heldur hundrað þúsund kaupsýslumenn og bændur hér um slóðir sem
hafa meiri áhuga á viðskiptum og landbúnaði en á manngæsku og eru
ekki til þess búnir að fylgja réttlætiskennd sinni gagnvart þrælunum og
Mexíkó hvað sem það kostar.14 Ég deili ekki við fjarlæga óvini heldur þá
sem hér heima fyrir ganga erinda og vinna með þeim sem fjarri eru, en
án þeirra væru þeir síðarnefndu skaðlausir. Við erum vön að segja að
allur almenningur sé óundirbúinn, en umbætur láta á sér standa vegna
þess að hinir fáu eru ekki umtalsvert vitrari en fjöldinn. Það skiptir ekki
máli að margir séu jafn góðir og þú, heldur hitt að einhvers staðar sé til
hrein góðmennska því það er hún sem sýra mun allt deigið.15 Þúsundir
eru þeirrar skoðunar að þrælahald og stríðið séu bæði óásættanleg en
gera í raun ekkert til að binda á þau enda – þetta fólk sem lítur á sig sem
afkomendur Washingtons og Franklins situr með hendur í skauti og
segist ekki vita hvað gera skuli og gerir ekkert, telur jafnvel frjálsa versl-
un meira aðkallandi en frelsi og eftir kvöldverð les það í ró og spekt
verðskráningu dagsins ásamt nýjustu ráðleggingum frá Mexíkó og sofn-
ar ef til vill út frá hvoru tveggja. Hvað kostar heiðarlegur maður og ætt-
jarðarvinur nú um stundir? Þeir hika og fyllast eftirsjá, rita jafnvel
bænaskrár en þeir gera ekkert af alvöru og með árangri. Þeir bíða, vel-
viljaðir, eftir því að aðrir lagfæri það sem aflaga fer svo það valdi þeim
ekki hugarangri. Í mesta lagi að þeir greiði ódýrt atkvæði, leggi yfir
ámátlega blessun sína og óski réttlætinu alls velfarnaðar þegar það fer
TMM_2_2009.indd 33 5/26/09 10:53:23 AM