Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Blaðsíða 86

Ú l f h i l d u r D a g s d ó t t i r
86 TMM 2009 · 2
heimili fyrir vandræðaunglinga og kemst í klærnar á hópi norna og
galdramanna. Sumt í sögunni minnir á sögur bandaríska hrollvekjuhöf-
undarins H.P. Lovecraft og annað á skáldsögur / kvikmyndir eins og
Rosemary“s Baby og að því leyti sver hún sig í ætt við hrollvekjur líkt og
Skelmir Gottskálks eftir Derek Landy (2007 þýð. Þórdís Bachmann). Þar
segir frá því að þegar rithöfundurinn Gordon deyr, þá arfleiðir hann
frænku sína Stefaníu að eignum sínum og jafnframt nokkrum leyndar-
málum. Eitt þeirra er félagsskapur hans við spæjarann Skelmi Gott-
skálks sem er lifandi beinagrind og sérhæfir sig í því að bæla niður ill öfl
sem eitt sinn börðust um yfirráð heimsins en sitja nú sátt – allavega á
yfirborðinu. Sagan er því öðrum þræði leynilöggusaga. Hrollvekjan og
spennusagan eru einnig nærri í Býkúpu Marks Walden (2006 þýð. Guðni
Kolbeinsson 2008) sem gerist í skóla fyrir upprennandi glæpamenn.
Nemendurnir eru þó ekki alltaf sjálfviljugir og segir sagan frá einum
slíkum, Ottó Malpense, sem skipuleggur flótta í félagi við nokkra sam-
nemendur sína.11 Enn má nefna Göngin eftir Roderick Gordon og Brian
Williams (2007, þýð. Rúnar Helgi Vignisson 2008)12, sem sömuleiðis
vísar mjög til hrollvekjunnar, en þar segir frá heilu neðanjarðarsam-
félagi sem Burrowsfeðgarnir uppgötva óvænt. Aðalsöguhetjan er þó
sonurinn, Will, sem í félagi við vin sinn Chester eltir föður sinn niður
löng göng inn í neðanjarðarsamfélag sem liggur undir allri Lundúna-
borg.
Vampýrubókin Ljósaskipti eftir Stephenie Meyer (2005, þýð. Magnea
Matthíasdóttir 2008) hefði fyrir nokkrum árum bara verið kölluð hroll-
vekja, en er nú markaðssett sem „borgarfantasía“ í takti við nýja tísku.
Þar segir frá táningsstúlku sem verður ástfangin af strák sem hún síðan
uppgötvar að er vampýra. Sem betur fer borðar hann ekki fólk heldur
bara dýr. En þessi manngæska á ekki við um allar vampýrur eins og
stúlkan á eftir að komast að. Þessi saga hefur verið gífurlega vinsæl og er
gott dæmi um (afsakið) eilífar vinsældir vampýrunnar. Og talandi um
hrollvekjur þá voru þrjár hrollvekjur fyrir unga lesendur hluti af þessari
þýðingabylgju, Nágrannadraugurinn (2000), Hryllingsmyndavélin (2001)
og Álagagríman (2002) eftir R.L. Stine í þýðingum Karl Emils Gunnars-
sonar. En af einhverjum ástæðum virðast þær ekki hafa náð eins mikl-
um vinsældum og fantasíurnar og því hefur ekki meira sést meira af
þessum annars ágætu og ungæðislegu hryllum Stine.
Mörkin milli hrollvekju og fantasíu eru oftar en ekki ansi óljós og
margar af þeim fantasíum sem hér hafa verið ræddar innihalda hroll-
vekjandi þætti. Í flestum tilfellum er hrollvekjan blönduð ævintýra-
spennu en í öðrum birtist hryllingurinn sem virkilega óþægileg nær-
TMM_2_2009.indd 86 5/26/09 10:53:27 AM