Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Blaðsíða 116

D ó m a r u m b æ k u r
116 TMM 2009 · 2
í tíma og ótíma. Í þessum símtölum hafa þagnirnar í upphafi nú vikið fyrir
raddbreyttum svívirðingum, Sveini skiljanlega til mikils ama og hugarangurs.
Málið virðist tengjast sjálfsmorði fyrrum viðskiptavinar Sveins og fjölskyldu
hins látna sem kennir honum um dauðsfallið. Þessi sorgarviðburður hafði
skömmu áður en sagan hefst orðið að blaðamáli og myndum af Sveini ásamt
frásögnum af starfi hans hafði verið slegið upp á slúðurkenndan hátt. Þegar í
ljós kemur að faðir Lóu er nýlega fallinn frá tekur Svein að gruna að Lóa,
manneskjan sem launaði gestrisni hans með eignastuldi, sé stjáklarinn sem
ásækir hann. Þessi grunur, sem á frekar ósannfærandi hátt breytist skjótt í full-
vissu, flækir svo um munar samskipti þeirra tímann sem þau dvelja saman í
íbúð Lóu, en bókarhlutinn sem lýsir þeim stundum myndar þungamiðju verks-
ins.
Segja má að væntanlegur lesandi þurfi ekki nema að fá veður af grunnhug-
mynd skáldsögunnar til að hugsa sér gott til glóðarinnar. Það er frumlegt og
býsna óvenjulegt að smíða sögu þar sem kynlífsdúkkusmiður stendur í miðju
atburðarásarinnar, þetta er jú sjaldgæf iðn og lítt í umræðunni, jafnvel mætti
segja að allnokkur feimni umlyki alla jafnan umfjöllun um hjálpartæki ástar-
lífsins, og þá ekki síst blætiskenndar vörur á borð við kynlífsdúkkur. Þá má
einnig benda á að skírskotunarkerfið í kringum kynlífsdúkkubransann getur
verið býsna víðfeðmt, það tengist klámvæðingu, firringu, hinu póstmódern-
íska ástandi, tækni, kynjapólitík, velmegun og hnignun, jafnvel mætti halda
því fram að táknræn vídd hugmyndarinnar næði um þjóðfélagið allt. Af þess-
um ástæðum er auðvelt að ímynda sér að með og í gegnum söguna af Sveini og
Lóu setji Guðrún Eva fram ögrandi sýn á íslenskan samtímaveruleika. Svo er
þó ekki og fátt af því sem nefnt var skilar sér inn í skáldsöguna. Guðrún Eva er
tvístígandi varðandi það hvernig stilla skuli kynlífsdúkkuþemað saman við
aðra þætti sögunnar, og lítið fer fyrir átökum við kynjapólitíska vídd viðfangs-
efnisins, jafnvel er sem höfundur forðist meðvitað slíkar skírskotanir (eins
framarlega og það er hægt með kynlífsdúkkusmið sem aðalsöguhetju) og leiti
þess í stað á mið misráðinnar rómantískrar fagurfræði þegar að dúkkunum
kemur. Um miðja bók, eftir að persónurnar hafa á dálítið endurtekningarsam-
an hátt dröslast inn og út úr íbúðum með dúkkuna, er sem höfundur, og verk-
ið sjálft, hreinlega fái leiða á þessu silíkonhjúpaða fyrirbæri og upp frá því
fellur þráðurinn sem viðkemur dúkkunni að mestu leyti úr bókinni. Tiltölu-
lega hefðbundin ástarsaga þar sem misskilningur hindrar framvinduna færist
í forgrunn og dramatíkin tekur á sig tilviljunarkennda og langsótta mynd.
Gallar í formgerð, ósannfærandi samhengi og það hugmyndaleysi sem tekur að
gera vart við sig í seinni helmingnum grafa verulega undan verkinu.
Að því sögðu er rétt að benda á að einstakir hlutar skáldsögunnar taka heild-
inni fram, það er auðvelt að tína til einstaka kafla sem eru sterkir og vel útfærð-
ir. Gamalreyndir kostir og styrkleikar Guðrúnar Evu sem höfundar eru þann-
ig til staðar, bæði hvað næmi og myndvísi varðar; lýsingar á fjölskyldulífi Lóu
eru vel heppnaðar, og þá sérstaklega lýsingar á lystarstoli Margrétar, hvernig
leitast er við að gefa myndræna og táknræna innsýn í andlega veröld veikrar
TMM_2_2009.indd 116 5/26/09 10:53:29 AM