Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Page 40

H e n r y D av i d Th o r e a u
40 TMM 2009 · 2
úr vasanum – ef þið notið pening sem ber mynd Sesars og hann hefur
sett í umferð og gefið gildi, það er ef þið eruð menn ríkisins og njótið
glaðir ávaxtanna af stjórn Sesars, þá skulið þið greiða honum til baka
hans eigið fé þegar hann krefst þess. „Gjaldið þá keisaranum það sem
keisarans er og guði það sem guðs er“28 – og þeir voru litlu nær vegna
þess þeir vildu ekkert vita.
[11] Þegar ég ræði við þá nágranna mína sem frjálsastir eru finn ég að
hvað svo sem þeir segja um hve mikilvæg og alvarleg þessi mál eru og
um umhyggju sína fyrir almannafriði, þá geta þeir þegar öllu er á botn-
inn hvolft ekki séð af vernd núverandi stjórnar og þeir óttast afleiðing-
arnar fyrir eignir sínar og fjölskyldu ef þeir óhlýðnast. Hvað sjálfum
mér viðvíkur vildi ég aldrei þurfa að treysta á vernd ríkisins. En ef ég
afneita valdi ríkisins þegar það leggur fram álagningarseðilinn, þá mun
það fljótt gera upptækar og eyða öllum eigum mínum en hrella mig og
fjölskyldu mína endalaust. Slíkt er erfitt. Þetta gerir það að verkum að
ómögulegt er fyrir nokkurn mann að lifa heiðarlega en jafnframt þægi-
legu lífi hvað ytri aðstæður snertir. Það væri ekki þess virði að safna
eignum sem víst væri að glötuðust aftur. Einhvers staðar þarf maður að
leigja eða hokra, uppskera eitthvert smáræði og neyta þess án tafar.
Maður þarf að lifa innra lífi, treysta á sjálfan sig, vera við öllu búinn og
hafa lítið umleikis. Menn geta jafnvel orðið ríkir í Tyrklandi, ef þeir eru
að öllu leyti góðir þegnar tyrknesku stjórnarinnar. Konfúsíus sagði: „Ef
ríkinu er stjórnað af skynsemi, eru fátækt og eymd til skammar29, ef rík-
inu er ekki stjórnað af skynsemi eru auðæfi og virðing til skammar.“
Nei, þar til ég vil að vernd Massachusettsríkis nái til mín í einhverri fjar-
lægri Suðurríkjahöfn þar sem frelsi mitt er í hættu eða þar til ég hef
einsett mér að safna að mér eignum með friðsömum hætti hér heima
fyrir hef ég efni á að afsegja öll tengsl við Massachusettsríki og rétt þess
til lífs míns og eigna. Það kostar mig minna að eiga yfir höfði mér refs-
ingu fyrir óhlýðni við ríkið en að hlýðnast því. Ég áliti sjálfan mig
minna virði ef ég gerði það.
[12] Fyrir nokkrum árum vitjaði ríkisvaldið mín fyrir hönd kirkj-
unnar og fyrirskipaði mér að greiða ákveðna upphæð til að sjá fyrir
presti sem faðir minn hlustaði á predikanir hjá en ég aldrei. „Borgaðu,“
sagði það, „eða þú ferð í fangelsi.“ Ég neitaði að greiða. En því miður
fannst öðrum manni við hæfi að greiða þetta fyrir mig. Ég fékk ekki séð
hvers vegna leggja ætti skatt á kennara til að sjá fyrir presti, en ekki á
prestinn til að sjá fyrir kennaranum: ég kenndi ekki við ríkisskóla en sá
fyrir mér með frjálsum framlögum. Ég fékk ekki séð hvers vegna menn-
ingarmiðstöðin30 ætti ekki að leggja fram skattseðil og láta ríkið styðja
TMM_2_2009.indd 40 5/26/09 10:53:23 AM