Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Page 114

D ó m a r u m b æ k u r
114 TMM 2009 · 2
og ber hæst í köflum Hrafns Oddssonar og Helgu Þórðardóttur, konu Sturlu.
Sturla Einars er hrifnæmur og forvitinn grúskari sem nýtur sín ekki í valdatafli
höfðingjanna eða hernaði en er hrókur alls fagnaðar í mannfagnaði og veislum.
Hann líkir eftir látbragði og rödd viðmælanda sinna án þess að vita af því og
heldur mönnum hugföngnum með því að segja Huldar sögu af innsæi og mik-
illi frásagnarlist. Það tekst Einari Kársyni líka í þessari bráðskemmtilegu og vel
hugsuðu bók.
Björn Þór Vilhjálmsson
Hylki utan um ekkert
Guðrún Eva Mínervudóttir: Skaparinn. Forlagið, Reykjavík, 2008.
Í einu þekktasta prósaverki breskrar rómantíkur segir af vísindamanni sem
raðar saman illa fengnum líkamspörtum svo úr verður ný vera, furðuverk sem
ögrar viðteknum mörkum um lífræna heild og hið mennska. Í þessa smíð er
svo hleypt lífi með rafmagni, aflinu sem strax árið 1818 felur í sér tæknibylt-
ingar nútímans, og lífseigasta táknmynd nútímalegrar firringar er þar með
fædd. Nýjasta skáldsaga Guðrúnar Evu Mínervudóttur, Skaparinn, fjallar
einnig um eins konar nútímalegan Prómeþeif; athafnamann sem umhugað er
um sundraða hluta mannslíkamans, eða öllu heldur kvenlíkamans, og hvernig
raða megi pörtunum saman svo útkoman verði sannfærandi; hér er áherslan
reyndar einkum lögð á kynþokka. Sveinn er kynlífsdúkkusmiður og, líkt og
sjáandinn í skáldsögu Mary Shelley, einfari sem hrakist hefur út á jaðar sam-
félagsins. Vissulega eru uppfinningar Sveins meinlausari en skrímslið sem
Viktor skapaði en skírskotanirnar eru svipaðar, þ.e.a.s. til samfélags þar sem
tækniþróun og möguleikarnir sem í henni búa hafa ruglað fólk í ríminu og rót
komist á hefðbundin gildi; spurningum er varpað fram um áhrif vísinda á hið
mannlega og hvernig einstaklingar geta einangrast í samfélagi þar sem vöru-
skipti hafa komið í stað náins samneytis manna á milli.
Sveinn hefur lokað sig af í verkstæðisskemmu uppi á Skaga og vinnur að
sínum sköpunarverkum fjarri amstri hversdagsins. Hann lifir fyrir vinnuna og
líkt og forveri hans á hann til að taka vinnutarnir sem standa yfir dögum
saman og skilja hann eftir nær dauða en lífi, útbrunninn eftir átökin við lík-
amseftirlíkinguna. Verkin sem þá verða til eru sérkennilega mannleg, um er að
ræða dúkkur í fullri stærð sem vega hálft hundrað kíló. Þær hafa beinagrind úr
stáli og trefjagleri en ytra lagið er gert með sílikoni og storknunarefnum sem
framkalla svokallaðan „skinnhjúp“, trúverðuga eftirlíkingu af holdi. Svo bæt-
ast við hár, neglur, augu og auðvitað kynfæri („lendingarbúnaðurinn“) en
TMM_2_2009.indd 114 5/26/09 10:53:29 AM