Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Page 119

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2009 · 2 119
ur sinnar, og telur að þar sé um meðferðarúrræði að ræða, frekar en skref sé
tekið til Mommy Dearest, hryllingssögu af samskiptum mæðgna. Flokkast slíkt
ekki sem grimmilegt athæfi? Visnaður líkami dótturinnar mætir afsprengi
klámiðnaðarins í vanheilagri hjónasæng. Lesandi hlýtur að spyrja hvernig
þessari helstu táknmynd einmanaleika og félagslegrar höfnunar er ætlað að
hjálpa Margréti að vinna bug á „lífsfælni“ sinni. Hér má vissulega velta fyrir sér
hversu kaldhæðinn höfundur sé, og hvort írónískur blær svífi yfir vötnum. Að
Lóa sé svo langt leidd af neysluhyggju og firringu auglýsingabransans að hún
haldi virkilega að svona varningur bjargi málunum. Því miður er fátt sem gefur
til kynna að textinn vilji stýra lesandanum í átt að slíkum lestri. Enda er hætt
við að kaldhæðni á þessum tímapunkti myndi afbyggja Lóu á svo afgerandi
hátt að í kjölfarið yrði hún vart gjaldgeng í söguheiminum. Þvert á móti, þegar
bókin er skoðuð í heild er ljóst að Lóa er ekki framsett sem birtingarmynd firr-
ingar og fáránleika; hún er umhyggjusöm móðir sem að vísu er við það að
brotna undan álaginu en tekur í öðrum tilvikum skynsamlegar ákvarðanir.
Dúkkuþjófnaðurinn er örvæntingarfull aðgerð sem að sæmilega hugsuðu máli
af hennar hálfu er í einlægni ætlað að mæta djúpstæðu vandamáli, þetta er
dramatískt og tilfinningaþrungið skref. Kynlífsdúkkan er tæki til að gera
listilega formaðar og munúðarfullar línur eftirsóknarverðar í huga Margrétar.
Og það vantar uppgjör við þessa aðgerð. Hér mistekst höfundi með öðrum
orðum að bregðast á viðunandi hátt við spurningunum sem atburðarásin
vekur, sálfræðilegt raunsæi verksins bíður því hnekki og það veikir frásögnina
upp frá því. Það að kynlífsdúkkan, og ætluð „samskipti“ hennar við Margréti,
detta út úr frásögninni áður en langt um líður má jafnvel lesa sem eins konar
uppgjöf höfundar andspænis fléttu sem aldrei komst á sannfærandi flug.
Þá er frásagnartækni sú sem tekur að verða áberandi í síðasta hluta verksins,
það að sömu atvikunum sé lýst með minniháttar breytingum frá sjónarhorni
Sveins og Lóu á víxl, að mörgu leyti misráðin þar sem afraksturinn hvað varð-
ar innsýn í persónurnar er rýr, en óþarflega er hægt á atburðarásinni. Í raun er
frásögnin dregin á langinn, taflið milli Sveins og Lóu nær engum sérstökum
hæðum, að hluta til vegna þess að sú sannfæring Sveins að Lóa sé stjáklarinn
er byggð á svo hæpnum forsendum.
Þrátt fyrir ágæta spretti er því hægt að segja að Skaparinn fjari hægt og
rólega út, átökin við áleitið efnið reynast þegar upp er staðið áreynslulítil,
dirfskan endar þar sem hún byrjar.
TMM_2_2009.indd 119 5/26/09 10:53:29 AM