Tímarit Máls og menningar - 01.06.2009, Page 139

Á d r e p u r
TMM 2009 · 2 139
þér. Það hefur auðvitað ekki farið framhjá þér, svo vel lesnum manni, að
nútímaleg hugsun, sem svo er kölluð, er eldri en tvævetur; Sókrates teldist
nútímalegur í hugsun ef hann flytti erindi sinna daga yfir okkur á morgun eða
hinn. Jesús líka. Það sama á við um Hallgrím. Þetta stafar af því að margt af
því sem þessir karlar sögðu er sígilt. Það var eftir þér að koma auga á þetta og
benda öðrum á það; það er óvíst að almennir lesendur hefðu séð þetta hjálpar-
laust.
Fagmennska
„Ég verð að viðurkenna að það viðbragð sem bókin vakti oftast með mér var
krafa um rökstuðning og heimildavísanir.“ Þetta skrifarðu. Þó aðeins í
umsögninni um Hallgrím. Í þeim góðu skáldsögum sem þú mærir í sömu grein
tók ég ekki eftir „heimildavísunum“ þegar ég las þær. Vegna þessarar kröfu á
mig einan varð mér ljóst að þú vildir veg minn sem mestan, meiri en annarra.
Ég vil taka það sérstaklega fram að ég tel víst að þú hafir ekki verið að herma
eftir hinni rómuðu fræðikonu, S.Auði, sem skrifaði um skáldsöguna Hallgrím
í Morgunblaðið fyrir jólin og kvartaði yfir því að það væri hvorki að finna for-
mála, eftirmála né heimildaskrá í bókinni.
S.Auður er mikill dómari. Og vön er hún. Og fræg fyrir fagmennsku. Þegar
ég las þetta eftir henni ákvað ég því að kanna hjá mér eina bókahillu með
íslenskum skáldsögum, valda af handahófi, og sjá hversu margar sögur væru
þannig búnar. Í hillunni voru 32 bækur. Aðeins ein þeirra var með þetta allt;
hinar án alls þessa. Í eftirmála þessarar einu bókar var nefndrar fræðikonu
getið með þökk. Það var gaman að sjá. Inn í bókina hafði ég lagt prýðisdóm um
söguna; hann var eftir S.Auði.
Að lokinni þessa örrannsókn leit ég í nokkrar bækur sem gefnar voru út sem
sagnfræði á sínum tíma. Þær voru fullar af skálduðum sviðsmyndum, samtöl-
um og ályktunum. Höfundar þess skáldskapar fylgdu reglum sagnfræðinnar
með tilvísanir og allt og fengu sumir þeirra heiðursverðlaun fyrir fræði-
mennskuna. Þetta fyndist mér að þú, svo fróður maður, athugull og víðlesinn,
ættir að kíkja á: skáldskapinn í sagnfræðinni. Það væri fróðlegt að fá álit þitt á
þeim rithætti sem þar er viðhafður og nauðsynlegt fyrir okkur hin svo að við
vitum hvað satt er og hvað logið.
„Heimildavísanir“
Þótt bók mín um Hallgrím sé skáldsaga studdist ég við heimildir. En þér að
segja var samt mest að hafa um persónu Hallgríms úr kveðskap hans. Ekki
bara Passíusálmunum, sem ég efast ekki um að þú leggur eyrun að á hverju
kvöldi nú þegar verið er að lesa þá í útvarpi. Þú finnur karlinn líka í ádeilu-
kvæðum hans, kraftakveðskap, skemmtiljóðum, rímum, lausu máli og stök-
um; einnig í íslenskum þjóðsögum og sögnum. Gallinn er sá að til þess að fá
skilning á manninum þarf að lesa þetta allt. Og miklu, miklu meira til. En láttu
TMM_2_2009.indd 139 5/26/09 10:53:31 AM