Tímarit Máls og menningar - 01.09.2011, Side 29

„ O g s y n g u r e n g i n n f u g l“
TMM 2011 · 3 29
veitti innblástur tókst að koma á banni við notkun DDT í hverju landinu
á fætur öðru. Fyrir þetta framtak hafa þau uppskorið mikið hól, ekki síst
sjálfshól. Engu að síður hefur enginn fjöldamorðingi verið tekinn af lífi
undanfarna hálfa öld sem hefur jafnmörg mannslíf á samviskunni og
öðlingurinn Rachel Carson.“24
Veruleikafirringin sem býr í líkingunni er efni í sérstaka grein. Hóf-
stilltum umhverfisverndarsinna er líkt við fjöldamorðingja.25 Erfitt
er að túlka líkinguna öðruvísi en svo að Carson hafi ekki hlotið þau
málagjöld sem hún verðskuldaði. Má hugsanlega segja hið sama um
aðra sem aðhyllast þau grunngildi sem finna má í Röddum vorsins?
Eru helstu forsprakkar vestrænna umhverfisverndarhreyfinga ómann-
eskjuleg skrímsli sem helst ætti að draga fyrir dóm og hugsanlega taka
af lífi fyrir glæpi gegn mannkyni?
Líklega taka ekki einu sinni höfundarnir á Vefþjóðviljanum saman-
burðinn trúanlegan. En hættan við þessa mælskufræði, sem því miður
er fyrirferðarmikil í skrifum harðlínumanna á hægri vængnum, er sú að
ef líkingin er endurtekin nógu oft verður hún að kaldhömruðum sann-
leika í huga margra. Svo getur líka farið að einhver sjái sig knúinn til að
bregðast við ímyndaðri ógninni með beinum aðgerðum.26
II
Áróðursherferð harðlínuaflanna hefur skilað árangri. Fjöldi blaða-
manna hefur skrifað pistla og greinar þar sem ,bannið‘ á DDT er
harðlega gagnrýnt, en sú gagnrýni er á misskilningi byggð eins og rætt
verður hér á eftir. Í þeim anda lýsir Tina Rosenberg því yfir í The New
York Times að heimurinn þurfi á „DDT að halda núna“.27 Undir þessa
skoðun tekur Sebastian Mallaby í pistli sem birtist í The Washington
Post, þar sem hann heldur því fram að ,bann‘ á notkun DDT sé ekki
stutt vísindalegum rökum, eða byggi á raunverulegum skilningi á
málaflokknum.28
Grein Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar „Raddir vorsins fagna“
í harðlínuritinu Þjóðmálum ber að lesa í ofangreindu samhengi. Þar
heldur Hannes því ranglega fram að viðvörunin í Röddum vorsins hafi
reynst „mjög orðum aukin“.29 Hann gefur til kynna að vísindalegur
grunnur verksins sé vafasamur því að „Carson hafi verið þrautþjálfaður
rithöfundur, sem kunni að segja sögur“ og að skaðinn sem DDT geti
valdið sé bætanlegur.30 Efnið sé „nánast hættulaust mönnum, sé það
notað í hófi“ og ekki hafi „til dæmis tekist að sýna fram á, að DDT sé
krabbameinsvaki þrátt fyrir rækilegar rannsóknir“.31 Að mati Hannesar