Tímarit Máls og menningar - 01.03.2013, Side 106

„ G e s t u r v e s t f i r s k i “
106 TMM 2013 · 1
En Þórbergur hefndi fyrir sig með því að hann kvað níð mikið um þann
er að fjandskapnum var valdur og er kvæðið svo magnað að eigi leyfist
kristnum mönnum að lesa eftir að sól er af lofti. Hafði kvæðið þau áhrif
á þann er til var kveðið að hold hans visnaði allt af beinum svo að skinnið
huldi þá sinar einar og varð maðurinn að viðundri. Hefur Þórbergur svarið
að aldrei skuli hann yrkja annað þvílíkt kvæði um æfina.
Hét nú Þórbergur á sjálfan sig að ráðast skyldi hann hið næsta sumar er
læra mætti nokkuð gott af og bæta mætti ráð sitt. Réðst hann til sumarvistar
hjá trúboða einum eður kenniföður er Árni5 hét. Fóru þeir víða um óbyggðir
og ruddu mönnum vegu og hafði kennifaðirinn hesta meðferðis. Brátt sá
Þórbergur það að kennifaðir var hvorki nærgætinn né miskunnsamur við
skepnur og var svo með fleira. Sýndist Þórbergi að lokum að guðhræðsla
hans væri mest hræsni og manngæska hans uppgerð. Kvað Þórbergur enn
mikið kvæði um uppgerð Árna og ónærgætni við skepnur og miskunnarleysi
við menn og þrællyndi og er það kvæði gott og margt í því vel sagt. Hefur
Þórbergur ótrú á öllum góðum mönnum síðan og vantrú á öllu guðlegu. Er
hann og svartsýnn síðan og hatar alla uppgerð og ójöfnuð sem drauga og
drepsóttir. Kvað Þórbergur annað kvæði um það er heitir „Á vígvellinum“6
og þykir sumum það best allra þeirra kvæða er Þórbergur hefur kveðið.
Þá var það enn er hausta tók að Þórberg fýsti til náms í þeim skóla er
latínuskóli er kallaður og var hann æðstur allra þeirra skóla er menn þekktu
í þá tíð. Þangað sóttu mjög þeir menn er tignir vildu verða og spakir og fróðir
og hljóta allir vísdóm og virðingu mikla er þangað sækja. Svo að hvort sem
það eru skynsamir menn og nytsamir eða hysknir menn og ónytjungar þá
verða þeir allir lærðir menn og mikils metnir og bjóst Þórbergur nú undir
skólann um veturinn. Hugði hann að það mundi mest auka veg sinn ef hann
næði þar inntöku. En það sá Þórbergur að eigi þyrfti hann að lesa það heima
fyrir er hann hafði von um að læra í skólanum og þótti honum ráðlegra að
hafa þar annað yfir.
Las Þórbergur þar íslenska málfræði og rökfræði, „Hafblik“7 og „Heljar-
slóð“8, „Homer“ og „Buslubæn“.
Þórbergur skrifaði og mikið, vann hann að því allar nætur. Og er vora tók þá
hafði Þórbergur uppritað mikið safn af þeim ljóðum er kallast „beinakerlinga
vísur“, ætla kunnugir menn að það væru margir tugir hundraða. Segja sumir
að Þórbergur seldi síðan safnið sér til lífs er hann bjóst við að svelta fyrir
bjargarskort en aðrir telja að hann seldi það fyrir tóbak. Keypti safnið merki-
legur ungmennafélagi og er það leyndarmál hver hlaut og verður þess eigi
hér getið.9 Annað safn ritaði Þórbergur og var það orðasafn norrænt og eru
í því safni öll nafnorð sem á nokkurri tungu hafa nefnd verið, nema nöfn
getnaðarfæra því Þórbergur hatar alla kynjaðaræxlun.
Nú um vorið hugði Þórbergur að breyta skyldi hann forsjárlegar um sum-
arið en hann hafði áður gert og mætti hann bera meir úr býtum til vetrarins.
Þá fór Þórbergur norður um lönd, kom heim þar sem heitir Hrútafjörður