Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Síða 6

S t e i n d ó r J . E r l i n g s s o n
6 TMM 2015 · 3
Afríku eða martraðirnar sem ég fékk á hverri einustu nóttu. Seinna kom í
ljós að ég var með berkla og við tók margra mánaða erfið sýklalyfjameðferð.
Á sama tíma koðnaði ég smátt og smátt niður andlega og lagðist í fyrsta sinn
inn á geðdeild, tæpum þremur árum eftir að ég kom heim.
Ég man ekki nákvæmlega hvenær sjálfsvígshugsanirnar tóku sér varanlega
bólfestu í huganum. Reynslan í Afríku, framandleiki tilverunnar, síþreytan
og martraðirnar voru jarðvegurinn sem þær spruttu upp úr. Sami svörður
gat af sér margþætt og erfið tilfinningaleg vandamál, sjálfsfyrirlitningu og
mölbrotna sjálfsmynd.
Það er óhætt að segja að það sé ólýsanleg tilfinning að lifa meira og minna
við stöðugar sjálfsvígshugsanir. Oft eru þær í forgrunni hugans. Stundum
dvelja þær hins vegar í bakgrunni hans, en minna þá reglulega á sig, jafnvel
þegar lífið virðist ganga vel.
Þegar ég er heltekinn af sjálfsvígshugsunum blasir við mér ísköld og
óbærileg tilvera. Ég upplifi mig sem svo ógurlega byrði á fjölskyldunni að
mér finnst það í raun kærleiksverk að taka eigið líf. Þá er ómögulegt að
ímynda sér að nokkur einstaklingur vilji umgangast mig, hvað þá búa með
mér. Hér er auð vitað á ferðinni alvarleg ranghugmynd.
Sjálfsvígshugsunum fylgir nánast óbærileg einmanakennd. Hún nístir
mig inn að beini þó að ég sé innan um kærleiksríka einstaklinga. Hluti
skýringarinnar liggur í því að illmögulegt er fyrir fólkið í kringum mig að
skilja þjáninguna. Ólíkt líkamlegum verkjum, þá er andlegi verkurinn sem
ég upplifi í þessu ástandi sjaldgæfari og þar af leiðandi illskiljanlegri.
Martraðirnar gerðu lífið enn flóknara. Á hverri nóttu var ég eða fjölskylda
mín drepin. Dauðinn fylgdi mér því eins og skuggi, hvort sem ég var vakandi
eða sofandi. Má leiða líkur að því að martraðirnar hafi ýtt enn frekar undir
tortímingarhvötina og firringuna sem ég upplifði á þessum árum.
Sjö fyrstu árin eftir heimkomuna voru sjálfsvígshugsanirnar yfirleitt í
forgrunni, með tilheyrandi sjálfsskaða og sjálfsvígstilraunum. Ég hélt fjöl-
skyldunni í heljargreipum. Engin geðlyf slógu á þjáninguna. Sama má segja
um endurteknar innlagnir á geðdeild og raflækningar. Læknarnir voru jafn
ráðþrota og ég. Gott dæmi um þetta er þegar ég var útskrifaður af geðdeild
eftir að hafa verið metinn of veikur til þess að fá að taka þátt í sálfræði-
meðferð sem hefði mögulega getað bætt líðan mína. Það var skelfilegt áfall.
Ég ráfaði eins og í leiðslu um borgina og endaði við höfnina. Horfði ofan í
helbláan sjóinn og hugðist leggjast í vota gröf.
Þetta gerði líffræðinámið sem ég lagði stund á á þessum árum gríðarlega
erfitt. Ég horfði upp á hvern árganginn af öðrum útskrifast, sem fór mjög illa
með sjálfsmyndina. Þrátt fyrir erfiðleikana þráði ég ekkert heitar en að verða
líffræðingur enda hafði ég ákveðið 14 ára gamall að stefna á námið.