Tímarit Máls og menningar - 01.09.2015, Page 81

D av e E g g e r s
TMM 2015 · 3 81
Starf 826 miðstöðvanna er nemendum algjörlega að kostnaðarlausu og
þjónustar fyrst og fremst hverfi og skóla fátækari nemenda þar sem þörfin er
hvað mest. Í ljósi frábærs árangurs þeirra sá Eggers að ekki væri hægt að láta
staðar numið við grunnmenntun nemenda og því stofnaði hann góðgerðar-
samtökin ScholarMatch árið 2010. Markmið samtakanna er að allir nem endur
eigi kost á háskólagöngu óháð efnahag og aðstæðum. Starfsemin er þrí þætt,
nemendum af lágtekjuheimilum er boðið upp á ókeypis námskeið og aðstoð
við að undirbúa háskólaumsóknir (nemendurnir koma að jafnaði úr skólum
þar sem einn námsráðgjafi er á hverja 500 til 800 nemendur), stuðningsnet
þegar í háskólann er komið og síðast en ekki síst notast þau við hópfjár-
mögnun á netinu til að hjálpa nemendunum að safna fyrir skólagjöldum.
Enn sem komið er eru ScholarMatch lítil samtök á bandarískan mælikvarða
en þau aðstoða þó 500 nemendur á ári við að komast í háskóla og brottfalls-
hlutfall þeirra nemenda er langt undir landsmeðaltali 5.
Áhrifa Dave Eggers gætir ekki eingöngu á meðal bandarískra nemenda.
Árið 2003 hitti Eggers ungan súdanskan flóttamann, Valentino Achak Deng,
einn „Týndu drengjanna“ frá Súdan. Eggers tók að sér að segja sögu hans og
eftir fjögurra ára vinnu kom út bókin What Is the What (eina bók Eggers sem
hefur verið þýdd á íslensku 6). Allan ágóða af bókinni notuðu Eggers og Deng
til að stofna The VAD Foundation sem vinnur að samfélagslegum þróunar-
verkefnum í Suður-Súdan. Fyrsta verkefni stofnunarinnar var að reisa og
reka gagnfræðaskóla í heimabæ Deng, bjóða stúlkum jöfn tækifæri til náms
á við drengi og auka læsi á meðal barna og fullorðinna.
Áhrifamáttur orðsins er mikill og Eggers hefur verið óþreytandi í að
beita skrifum til samfélagsbreytinga. Árið 2005 gaf McSweeney’s út bókina
Surviving Justice í ritstjórn Eggers þar sem hann tók saman sögur þrettán
einstaklinga, sem höfðu verið ranglega dæmdir til fangelsisvistar í Banda-
ríkjunum. Sögurnar snerust ekki bara um atburðina, sem urðu til þess
að einstaklingarnir voru dæmdir, heldur einnig um líf þeirra eftir að þeir
voru frelsaðir og hvaða áhrif fangelsisvistin hafði haft á þá. Bókin gat af
sér góðgerðarsamtökin Voice of Witness sem taka saman munnlega sögu
fórnarlamba mannréttindabrota víða um heim. Markmið samtakanna er
að auka samkennd og fá fólk til að horfa á „mannlega þáttinn“ í mannrétt-
indabrotum. Fjölmiðlar einblína gjarnan á brotin sjálf en þolendurnir verða
einfaldlega að tölfræði. Því hafa samtökin gefið út ritröð sem nú telur sextán
bækur og hefur sagt sögur einstaklinga sem meðal annars lifa undir hernámi
í Palestínu, hafa orðið fyrir misrétti yfirvalda í kjölfar fellibylsins Katrínar
eða laganna sem kennd eru við Patriot Act í Bandaríkjunum, eru fórnarlömb
nútímaþrælkunar eða búa við óviðunandi húsakost. Í bókunum fær þetta
fólk að segja sögu sína sem manneskjur en ekki bara fórnarlömb og í leiðinni
er augum umheimsins beint að vanda þeirra.
Vandamál heimsins eru það mörg að Dave Eggers getur sennilega
ekki leyst þau öll en það þýðir ekki að hann reyni það ekki. Og ekki eru