Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Page 132

Á d r e p u r
132 TMM 2016 · 2
stærstur hluti allra innflytjenda á land-
inu, eru allar upplýsingar á forsíðunni á
íslensku. Efst á síðunni er breskur fáni
sem leiðir á undirsíðu á ensku. Þar, neð-
arlega, er loksins að finna vísbendingu
um að aðrir en íslenskumælandi og
enskumælandi gætu átt erindi inn á vef-
inn. Þessi hnappur vísar yfir á pólska
Facebook–síðu Reykjavíkurborgar:
Pólsk upplýsingasíða Reykjavíkurborgar
– hún er vissulega til. Hana fann ég með
krókaleiðum með því að gúggla orðun-
um „Reykjavík polska“. Miðað við dag-
setningar á fréttum hefur hún ekki verið
uppfærð í þrjú ár.
Þetta er eitthvað … en þetta er samt
viðhengi, viðbót.
Á vefnum island.is, sem Þjóðskrá
Íslands rekur fyrir innanríkisráðuneyt-
ið, er boðið upp á viðmót á ensku. Engin
önnur tungumál eru í boði. Hversu stórt
hlutfall íbúa þessa lands þurfa Pólverjar
að verða til að reiknað sé með þeim í
svona sjálfsögðum hlutum?
* * *
„[Til] þess að geta öðlast nýtt líf, til þess
að lifa af, til þess að fjölskylda mín lifi af,
þarf einhver að trúa sögu minni. Þótt ég
eigi kannski enga möguleika á að sanna
hana. Saga mín er allt sem ég á.“4
Fyrir nokkrum vikum kom út skáldsag-
an Vinkonur eftir Rögnu Sigurðardótt-
ur, en þar hefur höfundur tekið með
óvenju hraðvirkum hætti á nýlegum og
brennandi málefnum. Sagan fjallar
öðrum þræði um dómsmálaráðherra,
Hafdísi Hannesdóttur, og flókin sam-
skipti hennar við hælisleitandann Ghu-
lem, en til stendur að flytja hann úr
landi með tilheyrandi mótmælum og
umróti. Í samskiptum þeirra kemur
margt fram sem kemur heim og saman
við vangavelturnar um sagnaþörf hverr-
ar manneskju – og einnig um það
hvernig það er að tilheyra samfélagi að
nafninu til. Í þrunginni heimsókn ráð-
herrans í aðsetur hælisleitenda spyr
Ghulem óvenjulegra spurninga um
íslenskt samfélag, t.d. um það hvernig sé
að eiga kött á Íslandi. Eftir byrjunarörð-
ugleika vegna vandræðagangs Hafdísar
leggja ýmsir viðstaddir ýmislegt til mál-
anna um þetta hugðarefni Ghulems og
eftir langar umræður segir hann:
„Ég hef dvalið hér í 923 nætur,“ sagði
Ghulem. Hann sagði það hægt og skýrt.
„Níu hundruð tuttugu og þrjár nætur.
Þá er nægur tími til að velta hlutunum
fyrir sér. Fortíðinni. Skiljanlega get ég
ekki hugsað til framtíðar.“ […] „Ég velti
því fyrir mér hvernig fólkið lifir, það er
eðlilegt. Ég hef vingast við nokkra ketti
hérna í nágrenninu.“
Hafdís kinkaði kolli. „Og nú veistu
hvernig það er að eiga kött á Íslandi,“
sagði hún, í tilraun til að binda enda á
umræðuna.
„Nei,“ sagði Ghulem. Það veit ég ekki.
Ekki fyrr en ég reyni það. En nú veit ég
hvernig á að fara að.“5
Hælisleitandi sér ekki eigin sögu fyrir
sér. Innflytjandi sér sig ekki sem hluta
af fortíð íslenskrar þjóðar og skynjar sig
ekki sem hluta af íslenskri þjóð í degin-
um í dag.
Þeir sjá samfélagið en fá ekki að taka
þátt í því til fulls; þeir fá ekki að reyna
hvað er að tilheyra þjóðinni.
Þeir fá ekki að halda kött á Íslandi …
þeir fá í mesta lagi að vita hvernig
maður gerir það.
Hver er framtíð þeirra?