Tímarit Máls og menningar - 01.05.2004, Qupperneq 28

Hólmfríður Garðarsdóttir
Dulmagn Vigdísar
Latnesk-amerískt töfraraunsæi eða
alíslenskt dulsœi í verkum Vigdísar Grímsdóttur
Með útkomu bókarinnar Þegar stjarna hrapar í nóvember síðastliðnum
lokaði Vigdís Grímsdóttir flóknum frásagnarhring. Fyrst og fremst lok-
aði hún þríleiknum sem hófst með skáldsögunni Frá Ijósi til Ijóss (2001)
og dafnaði í verkinu Hjarta, tungl og bláir fuglar (2002). En þar að auki
lokaði hún þroskasögum ólíkra einstaklinga sem saman skapa sérstæða
veröld sem staðsett er í reykvískum raunveruleika samtímans. í þrí-
leiknum móta forlög og innsæi, draugatrú og dulmagn, kynngikraftur og
kukl líf söguhetju hverrar bókar.
Þroska- og ferðasöguformið verða í þessum verkum tæki höfundar til
að flytja aðalpersónur sínar að heiman og heim í eiginlegri og óeiginlegri
merkingu. Á leið frá Reykjavík til Madrídar (nærri Santa Fe) í Nýju
Mexíkó spretta fram margar ólíkar sögur sem hlykkjast áfram og skarast.
Ferðalangurinn leggur upp í leit að stað og stund, skilningi og svari, en
uppgötvar að endastöðin er ekki til; að sannleikurinn er síbreytilegur og
svörin óendanlega mörg. Ævisögur Lenna eldri, Rósu fósturdóttur hans
og Lenna yngri, sonar Rósu og föður hennar, segja frá ferðalögum fólks
yfir lönd og höf sem ryðja brautir um eigin hugarheim og sjálf.
Ferðalag Lenna eldri er frá hinu þekkta til hins óþekkta og ferðamát-
inn ræðst af eljusemi og óþreyju. Ferð Rósu stjórnast af því að hún telur
sig vita hvert ferðinni er heitið, en um leið og hana langar að vita og skilja
þá forðast hún skilninginn. Ferð Lenna yngri er ferðin til baka og erindið
að svipta burt hulunni og skyggnast í skúmaskot þess ósagða. En engin
ævisaga er tæmandi og verður aldrei sögð frá öllum sjónarhornum. Þess
vegna fáum við ekki að vita hvernig Lenni yngri bregst við því að koma
til baka til ættjarðarinnar dulúðugu þar sem faðir hans og afi búa í sama
manninum. Átakamikil og óhefðbundin íjölskyldusaga er sögð af geisl-
andi frásagnargleði þar sem íslensk þjóðtrú og dulmagn óvissunnar leika
lausum hala. Hringnum er næstum lokað með ævintýralegu ferðalagi um
26
TMM 2004 • 2