Tímarit Máls og menningar - 01.05.2004, Page 119

Bókmenntir
gagnvart sjálfum sér og hæðist reglulega að eigin göllum sem gerir hann að þeim
kjarna sögunnar sem auðvelt er að fá samúð með.
Önnur mikilvæg persóna er lögreglukonan Katrín en í bókinni er fengist við
baráttu kynjanna innan lögreglunnar. Umræðan um það efni hefur heldur
dýpkað frá því að hún kom fyrst upp í íslenskum glæpasögum, sem líklega var í
Heitum snjó effir Viktor Arnar Ingólfsson (1982).
Katrín er settur yfirmaður þegar Stefán, aðalvarðstjóri, ætlar í sumarfrí. Þetta
hleypir illu blóði í ýmsa starfsbræður hennar, einkum þó Guðna, sem er eldri
karlmaður, hefur starfað lengi hjá rannsóknarlögreglunni og telur sig langt á
undan Katrínu í „röðinni". Hún áttar sig sjálf á þeirri óþægilegu stöðu að vera
ráðin einmitt vegna þess að hún er kona og það þarf að laga kynjahlutfallið, en
skynja á sama tíma kvenfyrirlitningu ýmissa samstarfsmanna sinna: „í þeirra
augum var hún ekki fullgildur kollega heldur kvótakelling og hún efaðist um að
það mundi breytast í bráð.“ (24)
Stefán er dreginn skýrum dráttum sem afslappaður og reyndur lögreglu-
maður; ávallt með derhúfu á hausnum og maulandi vínarbrauð sem hann hefur
miklar skoðanir á. Hann er ekki að stressa sig um of á glæpamálunum enda hok-
inn af reynslu og hefúr mun meiri áhyggjur af að komast ekki í sumarfrí með
heittelskaðri konu sinni. Hann minnir á Maigret hinn franska sem veit að allt fer
þetta einhvern veginn eða jafnvel Melander í sögum Sjöwall og Wahlöö sem er
nákvæmur í hugsun og með fílsminni en forðast vesen.
Aukapersónur eru ágætlega skýrar. Guðni er bitur karlremba sem talar eins og
unglingur í veikri von um að virðast „nútímalegri“; Friðrik er hálfgildings fasisti
og regludýrkandi og yfirmaðurinn Svavar er óttaleg silkihúfa sem fer á leiðtoga-
námskeið til að geta stjórnað betur en er meira fyrir að sýnast en að vera. Minnir
hann nokkuð á Malm, yfirmann lögreglunnar í sögum Sjöwall og Wahlöö. Aðrar
persónur sem tengjast málinu eru sömuleiðis skýrar, einkum athafnamaðurinn
Steinar fsfeld Arnarson sem veit að meiru skiptir að virðast ríkur en vera ríkur
og á konu í samræmi við það, númer 2 í keppninni um Ungfrú ísland.
Eitt eiga þó allar persónur sameiginlegt: þær svitna stanslaust; svitinn perlar á
enni fólks, það er með svitabletti í handarkrikum og svitalyktin svífur yfir
vötnum. Svitinn á hugsanlega að auka spennuna (streita kallar fram svita) eða
skapa ísland sem minnir á Suðurríki Bandaríkjanna (þrátt fyrir allt er ekki svo
heitt á íslandi í júní!), en þetta gerir myndina af löggum og grunuðum fremur
óaðlaðandi.
Stíllinn er talmálslegur og talsvert er um slettur og óformlegt málsnið; menn
„fíra“ upp í sígarettum, hver einasta lögga á landinu er á „útkíkkinu“ og hlutirnir
eru „algjörlega fáránlegir“. Notkun á talmáli er markviss og textinn verður
sjaldan stirður þó að óvíst sé að slettur og tískuorð eldist vel.
Sagan sjálf byggist fremur á persónum en sterkri fléttu. Þræðirnir eru þó flétt-
aðir saman á sannfærandi hátt í sögulok og þó að höfundur leyfi sér að vera dá-
lítið ævintýralegur í lausninni er sagan trúverðug allt til enda. Svartir englar er
stórt skref fram á við frá Skítadjobbi og til marks um enn eina hressandi rödd í
hópi íslenskra glæpasagnahöfunda.
TMM 2004 • 2
117