Skessuhorn - 18.12.2019, Blaðsíða 67

MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 2019 67
aröryggisári hafi lokið með miklu
fylleríi! Þegar hitaveita nokkur við
Faxaflóa var gangsett var svo mik-
ið veitt af hitaveitukokteil að mér
er til efs að nokkur blaðamað-
ur hafi getað skrifað um atburð-
inn fyrr en daginn eftir. En auðvit-
að fór það eftir fólki hvort það tók
þátt í djamminu sem fylgdi starfinu.
Sumir létu áfengi eiga sig sem bet-
ur fer. En reykingar fylgdu stéttinni
lengi vel. Sneisafullir öskubakkar af
sígarettustubbum voru gjarnan á
borðum blaðamanna. Þetta þótti
bara sjálfsagt og eðlilegt – rétt eins
og dagatöl af fáklæddum stúlkum
á veggjum bílaverkstæða á sínum
tíma.“
Nauðsynlegt að
hafa áhuga á málum
líðandi stundar
Áskell segir að þetta fyrsta ár í
blaðamennskunni hafi verið mjög
eftirminnilegt. „Ég minnist þess frá
þeim tíma þegar ég var hjá Tím-
anum að ég var um skeið í slag-
togi með ungri konu sem sagði mér
að hún læsi alltaf greinarnar mín-
ar í Tímanum. „Þessar,“ sagði hún,
sem eru merktar AÞ. Ég kunni nú
ekki við að segja við stúlkuna að Al-
freð Þorsteinsson skrifaði greinar
merktar AÞ. Hvað sem öðru líð-
ur þá vissi hún líklega talsvert um
málefni Reykjavíkurborgar en Al-
freð var borgarfulltrúi Framsókn-
arflokksins á þessum tíma.“
En er til uppskrift af því hvern-
ig fólk nær tökum á starfi blaða-
manns? „Tja, já. Það skiptir öllu
að hafa áhuga á því sem fólk er að
gera. Hlusta. Ég held að það sé lyk-
illinn. Jón Helgason, ritstjóri Tím-
ans, sagði eitt sinn á ritstjórnar-
fundi að það væri útilokað að tala
við mann án þess að hann gæfi
manni eina eða fleiri hugmyndir
að fréttum. Jón kenndi mér mikið.
Fyrst og fremst verður blaðamað-
urinn að bera virðingu fyrir við-
mælendum sínum, ræða við þá með
áhugann að vopni og koma því sem
sagt var í þokkalegan búning. Þú
spyrð hvort hægt sé að læra blaða-
mennsku. Svar mitt er hiklaust já.
Það er hægt að læra ákveðin undir-
stöðuatriði, verklag og tækni. Sjálf-
ur fór ég í nám í hagnýtri fjölmiðl-
un við HÍ. Það kenndi mér mikið
enda var náminu stýrt af Sigrúnu
Stefánsdóttur fréttamanni sem vissi
nokk hvað hún vildi og hvað þyrfti
að kenna.“
Bændablaðinu ýtt úr vör
Eftir Tímaveruna ert þú blaðamað-
ur Dags á Akureyri og síðar ritstjóri
sama blaðs, en ef við nú stökkv-
um yfir nokkur ár og förum til þess
tíma er þú ýttir Bændablaðinu úr
vör. Það hljóta að hafa verið spenn-
andi tímar? „Já, það er saga að segja
frá því. Ég verð þó að segja að árin
mín hjá Degi og KEA á Akureyri
voru afar skemmtileg. Ég átti þess
kost að koma að Degi þegar hann
var að vaxa og dafna. Dagsmenn
vissu af mér hjá Tímanum og vildu
endilega að ég kæmi norður og
ynni með Erlingi Davíðssyni, sem
margir þekkja af bókunum Aldn-
ir hafa orðið. Erlingur vann þess-
ar bækur á gamla rafmagnsritvél og
hann sló inn texta eftir segulbandi.
Síðan greip hann til skæranna og
klippti frásagnirnar saman – rétt
eins og „kött og peist“ í tölvum nú-
tímans.“
En þetta var útúrdúr, að Bænda-
blaðinu. Haukur Halldórsson, þá-
verandi framkvæmdastjóri Stéttar-
sambands bænda, hringdi eitt sinn
í mig þar sem ég stóð upp á end-
ann og var að drekka kaffi í kaffi-
stofu Samkeppnisstofnunar. Hauk-
ur sagði mér að bændur vildu stofna
blað og þeim hafði dottið í hug að
fá mig til að koma því á koppinn.
Ég sagði já á staðnum. Það er ekki
á hverjum degi sem menn fá svona
tækifæri upp í hendurnar. Ekki
löngu seinna var ég á fundi með
Hauki og Jóni Helgasyni, fyrrver-
andi landbúnaðarráðherra, sem þá
var formaður Búnaðarfélags Ís-
lands. Á þessum fundi var samið
um kaup og kjör og hvernig fyrstu
skrefin yrðu stigin. Haukur og Jón
báru slíkt traust til mín að ég velti
því fyrir mér þegar ég gekk niður
stigann hvort ég gæti nokkru sinni
staðið undir því.“
Treyst á reynsluna
Hvernig var að stofna blað? „Ég
tók þessu eins og hverju öðru verk-
efni. Bændur keyptu nafnið af hópi
manna sem hafði gefið út blað með
sama heiti. Okkur fannst að blaðið
gæti ekki heitið öðru nafni. Tveir
grafískir strákar, sem ég man ekki
hvað heita, komu og útbjuggu haus
blaðsins og tillögur um útlit, fyr-
irsagnaletur og slíkt, komu frá al-
mannatengslamanni úti í bæ. Þær
tillögur voru ágætar en ég treysti
fyrst og fremst á Guð, lukkuna og
reynslu mína frá Degi og Tíman-
um.“
En þurftir þú ekki að taka við fyr-
irmælum frá bændaforystunni um
það hvað ætti að standa í blaðinu?
„Nei, ég minnist þess ekki að hafa
fengið slík fyrirmæli. Ari Teitsson
kom til sögunnar eftir fyrsta tölu-
blað en hann var kosinn formað-
ur nýrra samtaka bænda, Bænda-
samtaka Íslands - BÍ. Við Ari áttum
gott samstarf og auðvitað ræddum
við um blaðið en Ari lét ógert að
gefa beinar fyrirskipanir. Hins veg-
ar var blaðið málgagn bænda og
eftir því starfaði ég. Sigurgeir Þor-
geirsson kom inn sem nýr fram-
kvæmdastjóri og með öðru eins
ljúfmenni hef ég aldrei starfað. Sig-
urgeiri var eðlislægt að stjórna en
slíkir menn eru fátíðir. Síðar varð
Haraldur Benediktsson formað-
ur BÍ. Það var Haraldur sem ber
ábyrgð á því að ég byggði húsið
Ægissíðu við Innnesveg, en hann
seldi mér landskika úr landi Más-
staða. Þegar líður á veturinn mun-
um við hjónin flytja endanlega með
allt okkar hafurtask í Ægissíðu.
Haraldur er með betri þingmönn-
um landsins. Ég veit ekki hvers
vegna forysta Sjálfstæðisflokksins
hefur sniðgengið hann við útdeil-
ingu ráðherraembætta. Það er of-
vaxið mínum skilningi.“
Varð að vera þannig
blað að beðið yrði
eftir því
Áskell viðurkennir að fyrstu árin
á Bændablaðinu hafi tekið á. „Ég
hafði reyndar aldrei gert ráð fyrir
öðru. Þetta yrði aldrei neinn dans
á rósum. Auk þess að skrifa sá ég
um umbrot blaðsins. Ég vissi nokk-
urn veginn hvernig ég vildi sjá út-
lit Bændablaðsins og lagði mikla
vinnu í að hafa það „sölulegt“ ef
svo mætti segja. Sá sem gefur út
blað er að selja vöru og hún verð-
ur að líta sæmilega út. Textinn, efni
blaðsins, verður að vera fræðandi
og vel skrifaður. En þar að auki þarf
að pakka þessu þannig inn að fólk
vilji lesa.“
En hafði Áskell trú á því að blaðið
gæti náð fótfestu? „Ja, ég hefði ekki
lagt upp í þessa vegferð ef ég hefði
ekki trúað því. Ég minnist þess að
á fyrstu mánuðum blaðsins var ég
eitt sinn að ganga fram í matsal-
inn í Bændahöllinni. Á undan mér
voru tveir menn. Annar starfsmað-
ur BÍ en hinn bóndi utan af landi.
Ég heyrði að hann spurði vinnu-
félaga minn hvort þetta Bænda-
blað væri ekki bara bóla. Svarið lát-
um við liggja á milli hluta – en það
herti mig í að vinna blaðinu braut-
argengi. En uppskriftin að Bænda-
blaðinu var einföld. Það þurfti að
flytja fréttir og greinar sem bænd-
ur vildu – og þurftu að lesa. Blað-
ið varð að vera þannig að bænd-
ur biðu eftir því. Hins vegar varð
ég á stundum var við að það voru
smáauglýsingarnar sem menn lásu
fyrst! Auðvitað var það eðlilegt.
Það skorti vettvang af þessu tagi
fyrir bændur og fáir eru eins dug-
legir að kaupa og selja hluti í mis-
góðu ástandi og einmitt bændur.
Eiríkur Helgason var auglýsinga-
stjóri blaðsins og hann var dugleg-
ur að minna mig á velgengni smá-
auglýsinganna. Með okkur voru af
og til blaðamenn, oft ungt fólk með
góða þekkingu á landbúnaði, en
fyrstu árin vorum við tveir sem ýtt-
um blaðinu áfram.“
Sveitirnar og þorpin
eru samofin
Má ekki segja að Bændablaðið hafi
fljótt orðið landbúnaðarblað með
dreifbýlislegum áherslum? „Jú, ég
lagði strax áherslu á að fjalla líka um
málefni dreifbýlisins auk hins fag-
lega efnis sem snertir bændur sér-
staklega. Stóru blöðin í Reykjavík
voru ekki mjög upptekin af lands-
byggðinni nema málin væru stór
og mikil. Ég hafði áhuga á ýmsum
smærri málum; persónum og leik-
endum, á lífinu í sveitinni og næsta
þéttbýli. Sveitirnar og þorpin eru
svo samofin að það er ekki hægt
að nefna annað nema hitt fylgi
með. Margir þéttbýlisstaðir myndu
þurrkast út ef sveitirnar vesluðust
upp. Ég fór líka oft á samkomur í
sveitum landsins og myndaði fólk
og sagði frá. Lesendur vilja sjá sig
sjálfa á síðum blaða. Það er bara
mannlegt. En þessi hluti starfsins
var ekki alltaf auðveldur og kostaði
talsverðar næturvökur og ferðalög.
Mér er illa við að fljúga og keyrði
því á þessi mannamót en reyndi að
nýta ferðirnar til að afla efnis. Ég
man eftir að hafa ekið frá Reykjavík
austur á Höfn til að tala við bónda;
lagði af stað fyrir birtingu og var
Til að hlúa að ungum skógarplöntum notar Áskell bílfarma af óseldum bókum forleggjara. Bækurnar bægja frá illgresi og verða síðar áburður.
Kartöflurnar þurrkaðar.
Framhald á næstu opnu