Skessuhorn - 18.12.2019, Blaðsíða 86

MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 201986
Pennagrein
Kjörtímabil núverandi ríkisstjórn-
ar er hálfnað og þykir mér á þeim
tímamótum vert að líta um öxl.
Ég fer fyrir mikilvægu ráðuneyti
og víðfeðmum málaflokkum sem
snerta almenning allan. Húsnæð-
ismál eru þar ofarlega á blaði og
einsetti ég mér strax í upphafi að
mynda traustari umgjörð um hús-
næðismál á Íslandi en verið hefur.
Í þeim efnum hef ég lagt áherslu
á að tryggja nægjanlegt framboð
húsnæðis fyrir alla, óháð efnahag
og óháð búsetu. Á þeim tveim-
ur árum sem liðin eru hefur farið
fram mikil endurskipulagning og
umbótavinna á sviði húsnæðismála
bæði hjá ríki og sveitarfélögum og
er henni hvergi nærri lokið.
Aðgerðir vegna
lífskjarasamninga í
góðum farvegi
Stuðningur stjórnvalda við lífs-
kjarasamninga sem samþykkt-
ir voru síðastliðið vor innihélt 38
aðgerðir. Um helmingur þeirra
heyra undir félagsmálaráðuneyt-
ið og lúta flestar að húsnæðis- og
vinnumarkaði. Umbætur í hús-
næðismálum voru ein grunnfor-
senda samninganna. Því lögðu
stjórnvöld og aðilar vinnumarkað-
arins í mikla vinnu við að greina
stöðu húsnæðismála og skilgreina
aðgerðir til úrbóta. Rúmlega
40 húsnæðistillögur voru lagð-
ar fram og eru nú í úrvinnslu en
þær fela meðal annars í sér stór-
aukin framlög til uppbyggingar al-
menna íbúðakerfisins, bætta rétt-
arstöðu leigjenda og innleiðingu
hlutdeildarlána fyrir ungt fólk og
tekjulága. Í öllum tilfellum er um
að ræða aðgerðir sem ætlað er að
bæta lífskjör í landinu.
Húsnæðisuppbygging á
landsbyggðinni
Ég hef lagt sérstaka áherslu á að
landsbyggðin verði ekki látin sitja
eftir en þar hefur ríkt stöðnun á
húsnæðismarkaði um langt skeið.
Haustið 2018 fól ég Íbúðalána-
sjóði að fara af stað með tilrauna-
verkefni í því skyni að leita leiða til
þess að bregðast við þeim áskor-
unum sem landsbyggðin stend-
ur frammi fyrir í húsnæðismálum.
Þegar hafa verið kynntar ýms-
ar lausnir á grunni verkefnisins
og eiga fleiri eftir að líta dagsins
ljós. Málið er brýnt enda allmörg
dæmi um að skortur á íbúðarhús-
næði á landsbyggðinni hafi staðið
atvinnuuppbyggingu fyrir þrifum.
Við það á ekki að una enda hagur
okkar allra að atvinnulíf blómstri
sem víðast um land.
Framkvæmdir eru víða hafnar á
grunni þeirra aðgerða sem ráðist
hefur verið í og hef ég verið þess
heiðurs aðnjótandi að fylgja þeim
úr hlaði hringinn í kringum land-
ið. Víða er um að ræða nýbygging-
ar en auk þess eru sveitarfélög að
leita leiða við að breyta húsnæði
sem fyrir er með stuðningi ríkisins
og koma því í sölu eða leigu. Sam-
anlagt hafa þær aðgerðir sem farið
hefur verið í komið af stað hreyf-
ingu á húsnæðismarkaði á stöðum
þar sem stöðnun hefur ríkt árum
og áratugum saman og er virkilega
ánægjulegt að verða vitni að því.
Fyrsti barnamálaráð-
herrann
Um síðustu áramót tók ég ákvörð-
un um að breyta embættistitli mín-
um í félags- og barnamálaráðherra
og er fyrsti barnamálaráðherra Ís-
landssögunnar. Ég vissi að við Ís-
lendingar værum að gera margt
mjög vel þegar kemur að aðbúnaði
barna en varð engu að síður var
við brotalamir og glufur í kerfinu.
Þá eru sífellt að koma fram nýj-
ar rannsóknir sem sýna fram á að
barnæskan og velferð barna skipti
sköpum þegar kemur að því að
byggja upp heilbrigt og gott sam-
félag. Lengi býr að fyrstu gerð og
varð mér ljóst að besta fjárfesting-
in sem samfélag getur ráðist í er að
hlúa vel að börnum.
Á þessu eina ári sem liðið er eru
að verða til útlínur að nýju velferð-
arkerfi fyrir börn á Íslandi. Því er
meðal annars ætlað að grípa þau
börn sem á þurfa að halda fyrr en
verið hefur og bjóða fram viðeig-
andi aðstoð. Lykillinn að því er sú
þverpólitíska samstaða sem hef-
ur myndast um mikilvægi þess að
setja börn í for-
gang en jafnframt
höfum við feng-
ið til liðs við okkur sérfræðinga
í málefnum barna úr öllum átt-
um sem hafa lagt sitt af mörkum.
Nýlega gekk félagsmálaráðuneyt-
ið svo til samninga við UNICEF
um þátttöku í verkefninu Barnvæn
sveitarfélög UNICEF undir for-
merkjunum Barnvænt Ísland með
það að markmiði að tryggja að-
gengi allra sveitarfélaga að stuðn-
ingi við innleiðingu Barnasáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Sveitarfé-
lög veita þjónustu í nærumhverfi
barna og er afar brýnt að þau hafi
ákvæði Barnasáttmálans að leiðar-
ljósi í einu og öllu.
Samhliða því að bjóða sveitar-
félögum að taka þátt í verkefninu
verður öllum sveitarfélögum á
landinu boðið að nýta sér svokall-
að mælaborð um velferð barna.
Verður það gert í samvinnu við
Kópavogsbæ sem leitt hefur þró-
unarverkefni þess efnis í samstarfi
við félagsmálaráðuneytið og UNI-
CEF á Íslandi. Sveitarfélög munu
þannig geta greint með markviss-
um hætti þau tölfræðigögn sem til
eru um velferð barna innan sveit-
arfélagsins og nýtt við stefnumót-
un, fjárhagsáætlanagerð og ákvarð-
anatöku. Er þetta nýmæli sem eftir
er tekið en mælaborðið hlaut ný-
verið alþjóðleg verðlaun UNICEF
fyrir framúrskarandi lausnir og ný-
sköpun í nærumhverfi barna.
Endurreisn fæðingaror-
lofskerfisins
Eitt helsta áherslumál mitt í emb-
ætti er að endurreisa og efla fæð-
ingarorlofskerfið. Hámarksgreiðsl-
ur hafa þegar verið hækkaðar og
stendur til að lengja fæðingarorlof
í tveimur áföngum í tólf mánuði.
Samhliða fer fram heildarendur-
skoðun laganna sem lýkur á næsta
ári. Ég gleðst yfir þessum framfara-
skrefum og er þess fullviss að þær
verði fjölskyldum og ekki síst börn-
um þessa lands til heilla
Ásmundur Einar Daðason
Höfundur er félags- og barna-
málaráðherra.
Húsnæðismál og velferð
barna í brennidepli
Árlegur jólasveinatví menningur
Bridge félags Borgarfjarðar var spil-
aður síðastliðið föstudagkvöld í
Logalandi. Þá er sá háttur hafður
á að spilarar draga sig saman í pör.
Nokkurrar eftirvæntingar gætti um
hvort Sigríður í Miðgarði landaði
titli að þessu sinni en hún hefur
ásamt ýmsum makkerum borið sig-
ur úr býtum síðustu þrjú árin. Svo
fór þó ekki, þótt litlu hefði munað.
Hún varð í þriðja sæti ásamt makk-
er sínum Sveini á Vatnshömrum.
Í öðru sæti urðu Einar Skagamað-
ur og Ingimundur í Deildartungu.
Sigurvegarar kvöldins urðu svo
Baldur í Múlakoti og Guðmund-
ur á Grímsstöðum með ríflega
60% skor. Uppskáru þeir útskorinn
verðlaunagrip að launum og sæmd-
artitilinn Jólasveinar ársins 2019.
mm
Óskað er eftir tillögum íbúa um
fall ega skreytt jólahús í Snæfellsbæ
og flottasta piparkökuhúsið, að því
er fram kemur í frétt á vef Snæfells-
bæjar. Piparkökuhúsin eru númerið
og til sýnis í Kassanum í Ólafsvík.
Hægt verður að senda inn tillögur
til miðnættis annað kvöld, fimmtu-
daginn 19. desember. Að því loknu
mun menningarnefnd Snæfells-
bæjar fara yfir tilnefningarnar og
kynnir sigurvegara úr báðum flokk-
um við hátíðlega athöfn á Átthag-
astofu Snæfellsbæjar á sunnudag-
inn næsta kl. 16:30. „Farið verð-
ur með aðsendar upplýsingar sem
trúnaðarmál og ekki verður hægt
að persónu greina innsendar tillög-
ur. Athugið að það er ekki hægt að
kjósa oftar en einu sinni í hverju
tæki,“ segir í fréttinni.
arg
Það er svo gott að vera
kominn heim til Íslands,
en hugurinn minn leit-
ar samt suður til Afríku.
Sérstaklega vegna þeirr-
ar skelfilegu árásar sem
Isis liðar frá Malí gerðu
í síðustu viku á herstöð
í Níger sem er í um 200
km frá borginni Niamey
þar sem ég og kærastan
mín höfum okkar heim-
ili. Í þessari fólskulegu
árás féllu um 70 her-
menn og fjölmargir aðr-
ir særðust. Fyrir okkur
sem ólumst upp í örugg-
um löndum er oft auð-
velt að leiða svona frétt-
ir hjá sér, hugsa í nokkr-
ar sekúndur að þetta sé
skelfilegt en halda svo
bara áfram að borða
matinn eða stressast yfir
jólahreingerningunum.
En núna get ég ekki hætt
að hugsa um þetta, ég
hugsa um alla vinalegu
hermennina sem ég hef
hitt þarna úti. Heimil-
ið mitt í Niamey er stutt
frá forsetahöllinni og á hverjum
degi labba ég framhjá hermönn-
um sem eru að passa upp á svæðið.
Í fyrstu starði ég bara á byssurnar
þeirra og brynvörðu bílana en síð-
ar fór ég að horfa á andlitin á þess-
um strákum. Þetta er bara strákar,
þessir hermenn eru allir yngri en
ég, þegar ég horfði framhjá vopn-
unum sá ég bara brosmilda unga
stráka og menn sem voru að vinna
vinnuna sína. Þeir veifa mér ávallt
þegar ég á leið framhjá og stundum
eru þeir til í að spjalla. Eftir því sem
tíminn leið varð það bara hluti af
deginum mínum að sjá þá brosa og
heyra þá heilsa og kalla vinalega til
mín „ça va?“ og brosandi svara ég
með „ça va“ á móti, sem er siður-
inn í frönsku mállýskunni sem not-
uð er í Níger. Í minni sýn eru þeir
bara venjulegt fólk í óvenjulegum
aðstæðum, en því miður getur lífið
verið erfitt og núna er það skelfilegt
í þessum hluta heimsins.
En samt sem áður þá er svo
margt gott í þessu landi sem ég
reyni að hugsa um í staðinn fyr-
ir árásina. Þrátt fyrir allt þá held-
ur lífið áfram og hugur minn leitar
til vinalega fólksins þarna úti. Síð-
an ég kom heim hafa nefnilega vin-
ir mínir í Níger verið að senda mér
skilaboð um hin ýmsu spennandi
verkefni sem ég ætti að skoða þeg-
ar ég fer aftur út í janúar, og margir
vilja að ég deili góðum fréttum frá
Níger til Íslands. Fatahönnuðurinn
Issa stefnir á að kynna okkur fyrir
afrískum litum fyrir íslenskar að-
stæður, hann á fyrirtækið Batik sans
frontières, sem ber nafn með réttu
því það þýðir Batik (sem er tegund
vaxlitaðs fataefnis) án landamæra.
Síðan býður vísindamaðurinn Ba-
issa Tanimoune okkur aftur í heim-
sókn til að sjá framfarirnar á Icrisat
rannsóknarbýlinu og Belgísku sam-
tökin í Níger munu svo reyna að
sannfæra okkur um að menningar-
verkefnin þeirra séu meira en bara
heimsins besti bjór og guðdómleg-
ar vöfflur.
Ég verð bara að deila með ykk-
ur mynd sem ljósmyndari Belgísku
samtakanna sendi mér. Í Níger að-
hyllast flestir íslamstrú og halda því
ekkert sérlega mikið upp á jólin, en
það er þó fólk, sérstaklega í höfuð-
borginni, sem er kristið og Belg-
arnir vildu því gera hátíðlegt með
því að bjóða jólasveininn þeirra vel-
kominn. Þeir kalla hann Sinterkla-
as og venjulega kemur hann á hest-
baki til að heilsa upp á góðu börn-
in, en í Níger varð hann að finna
sér ögn öðruvísi fararskjóta. Mynd-
in segir meira en þúsund orð og ég
verð að játa að ég er ögn svekktur
að vera heima og missa af því að
hitta þennan stórkostlega jólasvein.
En fyrst ég er núna heima á Ís-
landi þá vil ég gefa ykkur tækifæri
á að hitta hálfgerðan jólasvein og
heyra hans sögur. Ég hef nefni-
lega verið að vinna að leyniverkefni
þarna úti í Níger. Sumarið 2018
fékk ég að búa í smá tíma í Leve-
rett húsinu í Harvard háskólanum
í Bandaríkjunum og fékk þar að-
gang að hinu risastóra og heims-
fræga Widener bókasafni. Þar var
ég ráfandi um og fann fyrir tilviljun
eldgamla bók um Ísland. Ég opn-
aði bókina frekar ógætilega og úr
henni datt þessi samanbrotna síða
sem innihélt vísbendingu á algjöran
fjársjóð af upplýsingum um fornar
ættir Íslendinga í gegnum Egils-
sögu. Síðan þá hef ég verið að skrifa
verkið: „Frá Eden til Íslands - 6000
ára ættarsaga Íslendinga“, og ég vil
endilega kynna þetta aðeins nánar
fyrir ykkur heimafólki, fá gagnrýni
en líka hafa þetta á léttu nótunum
og segja smá sögur af lífinu í Níg-
er í leiðinni.
Elsku Kjartan og Sirrý á Land-
námssetrinu í Borgarnesi hafa boð-
ið mér að vera með kynningu á
Söguloftinu í vikunni. Ég mun vera
þar með létta kynningu og spjall
næsta fimmtudag 19. des. klukkan
20:00 og svo aftur föstudaginn 20.
des. en þá klukkan 18:00. Það er
frítt inn og öllum hjartanlega vel-
komið að koma. Ég hlakka til að
hitta ykkur.
Geir Konráð Theódórsson
Pstiill
Geir Konráð TheódórssonJólasveinar ársins
Verðlaun fyrir besta piparkökuhúsið á
síðasta ári voru afhent í Pakkhúsinu.
Óska eftir tilnefningum í Snæfellsbæ
6000 ára ættarsaga
Íslendinga og jóla-
sveinninn í Níger
Jólasveinninn í Níger.