Studia Islandica - 01.06.1975, Page 35
33
Þessi orð standa í Sólarljóðum:
Menn sá ek þá,
er mart höfðu
orð á annan logit,
heljar hrafnar
ór höfði þeim
harðliga sjónir slitu (67).
Orðalagið er óvenju líkt, hér er t.d. rætt um að slíta
sjónir ór, sem er heldur fágætt („slíta augu“ væri sjálf-
sagt eðlilegra); merkingin er hin sama, en fellur ekki jafn-
vel að efninu. 1 Sólarljóðum segir mælandinn, að hann sá
í hinum heiminum menn, sem logið höfðu á aðra, og shtu
hrafnar harðlega úr þeim augun. Nú er það venja í mið-
aldavitrunum, að í hreinsunareldinum eða í helvíti komi
refsingin niður á þeim hluta líkamans, sem syndgað var
með. Það er því óvænt, að hrafnamir kroppi úr manni
augun, það hefði átt að vera tungan. En í Fjölsvinnsmál-
um er frásögnin alveg eðlileg: Menglöð ógnar Fjölsvinni
með gálganum, ef hann ljúgi, og þá er það eðlilegt, að
hrafnamir kroppuðu augu úr homun, af því að hrafnar
gerðu vanalega svo við hengda menn. Svo kvað meistari
Frangois Villon: „Corbeaulx nous ont les yeux cavez“
(L’epitaphe en forme de ballade). Og sé því við lostið, að
henging hafi ekld verið tiðkanleg á Islandi á þjóðveldisöld,
þá var hún þó vel kunn. Þar að auki vissu allir áheyrendur
eða lesendur þá hversdagsreynslu, að hrafnar vom sérstak-
lega sólgnir í augun á vamarlausum dýrum, eins og ný-
bomum lömbum, folöldum og öðrum hjálparlausum skepn-
um. Þess vegna sótti Fjölsvinnsmálaskáldið þetta í vem-
leikann umhverfis sig, og Sólarljóðaskáldið líkti hér eftir
Fjölvinnsmálum, og er í því fólgið, að það kvæði er eldra.
Hér á undan var getið rnn þann raghng, að vartShund-
arnir í Fjölsvinnsmálum og úlfar Óðins heita næsta svip-
uðum nöfnum (Gífr og Geri, Geri og Freki). Þess var og
3