Studia Islandica - 01.06.1975, Side 76
74
Margt er þar rótgróið í hjátrú og fomeskjuháttum; sumt er
sundurleitt og ólíkt hvað öðru, annað samfelldara og fast-
ara í mótum.
En með tímanum breytist þetta. í stað hins neikvæða
banns kemur jákvæð álagaskipun, vanalega af tegundinni
Z eða Y (sjá hér að framan, bls. 39). Um eðh þessarar
álagaskipunar má vitna til Reidars Th. Christiansens1 og
ýmissa rita minna.2 Ætla mætti, að þvílíkar hugmyndir
tálmuðu sönnum harmkvæðum söguefnum, svo sem þau
koma fram í germönskmn hetjukvæðum, en þó þarf það
ekki svo að vera, og má vitna um það til bókar Gertrude
Schöpperle: Tristan and Isolt.
Þegar litið er á rannsókn Reinhards, getur manni vel
blöskrað hin neikvæða hjátrú og allt það, sem fjötraði
hetjurnar. Með tímamrm breytist þetta. Vel má hugsa sér,
að kristnin hafi smám saman farið að hafa áhxif: leyst hina
gömlu fjötra. F.kki er mér kunnugt, hvenær hin jákvæðu
álög taka við af gömlu bönnunum, en auðsætt má vera, að
breytingin er að fullu um garð gengin, þegar „Ævintýri
Arts“ var skrifað; sá gangur málanna, sem þar segir frá,
er talinn svo sem sjálfsagður væri.
I síðari tíma sögnum írskum er næsta algengt, að tengt
sé saman tafl og álög, og má um það vísa til upptalningar
Christiansens.3 Þar eru líka nefnd fáein dæmi frá Bretagne,
Frakklandi og Vestur-Þýzkalandi, en líklega eru það ekki
annað en slæðingar, sem flækzt hafa þangað af tilviljun.
Nokkuð líkt virðist mega segja um vesturhluta Skandínavíu,
en þó má nefna nokknr dæmi þaðan, en oft eru þá spil
komin í stað tafls.4 Allmörg dæmi eru þess, að tafl, t.a.m.
manns og risa, komi fyrir í færeyskum kvæðum, og er það
1 Studies in Irish and Scandinavian Folktales (1959), bls. 17 o.áfr.
2 Sjá Verzeichnis islándischer Márchenvarianten (1929), bls. xxvii
o.áfr. — Um islenzkar þjóðsögur (1940), bls. 217 o.áfr. — Sbr, enn fr.
dæmi Lagerholms, nefnd á bls. 82, nmgr. 1.
3 Studies, bls. 100-101, 104.
4 Christiansen: Studies, bls. 82, 91, 96, 101, 138.