Studia Islandica - 01.06.1975, Side 110
108
XII.
MENGLÖÐ OG MORGAN
ÁLFKONA OG MEYJAR ÞEIRRA
Nafn Menglaðar, þeirrar meyjar, sem fjallað hefur verið
um hér að framan, er heldur fágætt, merking þess mun
vera „sú sem gleðst af meni (eða menjum), éða ljómar af
menjum“. Mjög eru algengar kenningar, sem hafa men að
fyrra hð. Að öðru leyti skal vísa til þess, sem fyrr var
sagt rnn nafn Menglaðar (sjá bls. 59).
I Orms þætti Stórólfssonar segir, að honum vitraðist í
draumi Menglöð, dóttir Ofótans í Ófótansfirði í Noregi; sú
átti mennska móður.1 Geta menn, ef þeir vilja, tahð þenn-
an blending ættanna gefa henni nokkurn álfasvip.
Ef spurt er rnn nöfn meyja Menglaðar í Fjölsvinnsmál-
um, má segja, að þau séu sótt nokkuð í ýmsar áttir, ekki
ólíkt því sem er um systur Morganar álfkonu í Vita Merlini
eftir Galfrid af Monmouth, en vitaskuld eru þau nöfn með
öllu óskyld Fjölsvinnsmálum.2 En skáldið, sem orti það
kvæði, var í nokkrum vanda staddur. Hvort sem verur þær,
sem sagt var frá í heimild hans, voru heldur líkar huldu-
fólki Kelta eða álfkonum miðalda, mun ekkert alveg tilsvar-
andi hafa verið á íslandi á 12. öld, og þegar skáldið þurfti
að gefa þessum konum nöfn, var úr vöndu að ráða. Hvemig
hann fór að því, var reynt að sýna hér að framan, hls. 35.
Auðsjáanlega kærir skáldið sig ekki um að taka hin þekkt-
ari goðfræðinöfn, og kemur það heim við nafnaval á öðr-
um stöðum, svo og nafn drottningar meyjanna, Menglaðar
sjálfrar.
Ekki er unnt að fara öllu lengra í umræður um eðli
þessara kvenna, t.d. læknislist þeirra né hvort þær hafi
1 Fornmanna sögur, III (1827), 222.
2 Sjá L. A. Paton, Studies in the Fairy Mythology of the Arthurian
Romance (1960), einkum bls. 39, sbr. ágizkanir á bls. 44 nm. og viðar.