Studia Islandica - 01.06.1975, Page 166

164
frá því, að sagan var rituð sem sú heild, er hún má nú
kallast, og þangað til hún kom í hendur rimnaskáldinu.
5) Þá er að líta á samfelldleik hvers einstaks hluta rimn-
anna. Reynist þá I., III og IV. hlutar hver fyrir sig svo vel
saman negldir, að ætla má, að þeir hafi verið sjálfstæðir,
áður en sagan varð til sem ein heild. Þó má vitaskuld hugsa
sér t.a.m. að sögnin um Valvin, um Claudíu og um Ríkon
hafi áður verið sjálfstæðir þættir — eða þá sögur teknar
úr einhverri ritaðri heimild — og skotið síðan inn í „sögu-
heildina“ (svo sem Ríkonsþátturinn, sem gæti verið úr
Bretasögum).
6) Þegar ég skrifaði hina fyrri grein mina, þótti mér
hugsanlegt að t.a.m. III. hluti sögunnar hefði borizt munn-
lega hingað til lands á fyrstu öldum íslands byggðar. En
þetta söguefni er vel eða þá sæmilega varðveitt, og verður
að undrast það, ef sögnin hefði borizt svo snemma til Islands,
að líkindum í einu eða þá fáum tilbrigðum, og hefði haldizt
jafnvel og raun er á (sbr. bls. 138). Svo er þess vel að
gæta, að í þeirri frásögn dyljast ekki áhrif frá Artúrskvæð-
mn, og mælir það fastlega með því, að söguefnið hafi borizt
yfir England (heldur en Skotland), og sé síðar til Islands
komið en ég hugði í fyrstu. Og þá helzt af öllu á riddara-
tímanum, nánar tiltekið á „enska tímabilinu“ í sögu lands-
ins, eins og áður var að vikið.
7) Mætti þá hugsa sér, að söguefnið hefði borizt hingað
til lands á bók í einu lagi, án þess að vera sett saman í eina
heild, til að mynda að „fjórðungur“ þess hafi verið af þeirri
kvæðategund, sem kölluð var á frönsku lais, en það voru
hóflega löng kvæði.
8) Eðá þá að söguefnin hafa erlendis verið gerð að einni
heild, og hafi sú heild verið löng, sú tegund, sem kölluð var
romanz, og er ekkert undarlegt, þó að efnið kynni að vera
mjög sundurleitt. Eins vel má hugsa sér það verk í lausu
máh.
9) Líka kynni að vera, að til Islands hefði borizt bók
með sundurleitum kvæðum (af Zaz’í-gerðinni) eða stuttum