Studia Islandica - 01.06.1975, Page 192

190
Málfylling 3. r a ð a r (annarar að aftan) má heita
regluleg. Yfrið algengt er, að samstafa sé klofin, * x (t.a.m.
breki, viðar, mikit, ofan, allt í sama vísuhelmingi hjá Ótt-
ari svarta); en mikið er líka um ix, eða þá, að fyrri liður
samsetts orðs fylli rýmið, svo sem fyrr var getið. En ekki
held ég fyrir komi í þeim risum áherzlulaus orð, forsetn-
ingar einar sér eða því um líkt.
Málfylling 2. r a ð a r (að framan) er heldur óregluleg
og þar til nokkuð vafasöm. Orðalengdin er oftast -, ^x
eða -x. Oft eru sagnorð í þessari röð, og er ekki alténd
víst xnn áherzlumagn þeirra, en auk þess getur verið óvíst,
hvort lesa eigi með bragarmálum eða ekki (þ.e. hvort lesa
skuh „gat ek“ eða „gat’k“ og aimað því rnn líkt). En ofan
á þetta bætist, að takturinn er æði oft fylltur með áherzlu-
lausum orðum, svo sem forsetningum og öðru slíku.1 Er
hægt að hugsa sér, að svo lítilfjörleg orð geti borið ris?
Fyrstaröð hefur vanalega orðalengdina - (víst), ^x
(jöfur) eða -x (vísi). f jöfnum vísuorðmn hlýtur hún auð-
vitað styrk höfuðstafsins, sem er nærri alltaf fremst í þeim
braglínum. Mjög oft hljóta ójöfnu vísuorðin afl frá fyrra
stuðli, sem iðulega lendir á fyrsta áherzluorði braglimmn-
ar. Loks ber oft við, að frumhendingin sé oddhend: þ.e. sé
í upphafi vísuorðs. En ekki er það undantekningarlaust.
Stundum lendir frumhendingin ekki í fyrstu röð, heldur
annari.
En þó að hendingaskipun skipti máh: efh það atkvæði,
sem ber hendingima, þá varðar miklu meira setning
hljóðstafanna. Skal nú hyggja að því. Og af því að setning
höfuðstafa er að öllum jafnaði bundin, veltur mest á setn-
1 Sjá Snæfríðardrápu l4 á, l8 á; lausav. Bjarnar BreiðvikLngakappa
54 með, 8 fyr(ir); Ólafsdrápu Óttars 31 var, 52 en, 4 fyr (ir), 64 er framr
Svía gramr; visur Orms Steinþórssonar l2 ok, 4 í, 24 of, 34 of, 4^ á, *64 á;
Gunnar 4 á; Jöfur gefi upphaf l7 um, 38 við, 52 með, 54 ok, 5® er, 58
ok, 68 með, 73 til, 74 við, 7° með, 82 sem, 84 í, 92 á, 96 e r, 97 við, ll4
ok, 11® á, 138 ok, 142 á, 148 við, 152 ok, 157 við, 158 ok, 164 í, 188 en
(?), 194 né (?), 198 at halda við þik um aldr, 203 ef, 212 við, 223 enn
(?), 242 sem (?), 264 við, 268 en, 292 ok, 314 til.