Studia Islandica - 01.06.1975, Side 196

194
miklum orðum. En þar veltur mest á setningu stuðla, og
er sem þeir dragi að sér magn og krefjist rúms, og getur
þá orðið svo sem ekki komist fyrir nema áherzlulítil orð
í sumiun röðum (hinum stuðlalausu). Þetta kemur stund-
um niður á 1., en einkum á 2. röð, en tvær síðari raðimar
halda sínu rúmi að mestu eða öllu.1
En hvað sem öðra líður, eru allar þessar lóðréttu raðir
rishæfar. Hitt skal ég ekki fara út í hér fram yfir það, sem
segir í athugasemd neðanmáls, hvemig lesa skuli þessa
háttu. Ég væri fúsastur að láta eðlilega áherzlu ráða nokk-
uð miklu, en ég veit ekki nema hófleg stílfærsla geti líka
orkað vel á áheyranda. En shk vafamál geta alltaf komið
upp, þegar í bragnum sjálfmn býr togstreita ólíkra eðhs-
þátta.
En samleikur andstæðna er einmitt helzta einkenni þess-
ara hátta. Málfylling taktanna er harla sundurleit. Tala
atkvæða í vísuorði er frá fjórum til sjö. Hlýtur þá hrynj-
andin að vera breytileg. En samtímis er þrennt, sem veld-
ur festu: hin óhreytilega áhrifamikla hnepping í lok vísu-
orða, áherzluraðimar fjórar og ýmislegt, sem eykur afl
1 Rétt þykir að geta þess, að Andreas Heusler gerir ráð fyrir nokkuð
breytilegri hiynjandi í fyrra helmingi visuorðs. Þegar það, sem ég hef
kallað fyrstu röð, er fyllt með áherzlurýrum orðum, hugsar hann sér
röðina fá uppbót með þögn framan við, og ef önnur röð er veigalítil.
vill hann færa aukaáherzlu (') yfir á siðasta atkvæði á vmdan, svo sem:
1. á /Bimi /bil- /gjarn //blundá fyr /Geir- /mund;
2. um /alla /heims /höll //haldin með /guðs /vald;
3. at /lofa /ljúft /víf //Hstugá er /bar /Krist.
öll þessi dæmi eru ung, hið fyrsta frá 1244, og mun bragurinn hafa
verið að breytast. Orðið „fyr“ í 1. línu vildi ég lesa „fyrir“, með því að
það er bundið i handriti; orðin „með“ og „er“ í 2. og 3. línu verða að
dæmast sem önnur áherzluHtil orð í 2. röð. Heusler hugsar sér þagnir í
upphafi visuorða, og get ég fallizt á það. — Annars hallast ég að lestri
þar sem óherzlulitlum orðum er veitt nokkurt sjálfstæði eða magn fram
yfir það, sem þau hafa annars, til að inynda með þvi að tunlykja þau
með Htt greinanlegri þögn. Þannig er þá farið bil beggja. eðHlegrar
hrynjandi og stílfærslu.