Þjóðmál - 01.09.2015, Blaðsíða 66

64 ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015
„stoltur af þeim ótvíræða árangri sem náðst
hefur“.
Þessi orð Steingríms standast ekki skoðun.
Aðgerðir ríkisstjórnar hans og Jóhönnu Sig-
urðardóttur urðu til að framlengja kreppuna
hérlendis. Í samkomulaginu við Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn var upphaflega gert ráð fyrir
10% samdrætti í þjóðarframleiðslu á árinu
2009, samdrátturinn reyndist þó ekki nema
6,5% þegar upp var staðið, sem var álíka og
í Þýskalandi sama ár og nærri meðallagi í
Evrópu. Hins vegar var samdráttarskeiðið hér
innanlands framlengt að ófyrirsynju. Mýmörg
tækifæri runnu þjóðinni úr greipum á valdatíma
vinstristjórnarinnar, að sumu leyti vegna ein-
strengingslegra viðhorfa. Þannig voru tækifæri í
virkjun og stóriðju ekki nýtt á kjörtímabilinu og
stórkostlega dregið saman í verklegum fram-
kvæmdum almennt. Mikið púður fór í hvers
kyns gæluverkefni stjórnarinnar á sama tíma
og meginmálið – uppbygging efnahagslífsins
– sat á hakanum. Hið „pólitíska energí“ fór í að
hrinda sósíalískri hugmyndafræði í framkvæmd.
Nánast allir skattar á almenning voru hækkaðir
til muna og teknir upp nýir skattar, þar með
talið eignaskattar, sem víðast hvar hafa verið
afnumdir í hinum vestræna heimi.
Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar Jóhönnu Sig-
urðardóttur sagði að stjórnin hygðist beita sér
fyrir auknu aðgengi almennings og fjölmiðla
að upplýsingum, að settar yrðu siðareglur fyrir
ríkisstjórn og stjórnsýslu og að stuðlað yrði að
„opinni stjórnsýslu“ og „auknu gagnsæi“.
Flest fór þetta á annan veg og víst er að engin
ríkisstjórn hefur nokkru sinni haft á sínum
snærum jafnmarga spunamenn. Fjölmiðlar
voru stanslaust mataðir af upplýsingum sem
hentuðu ráðamönnum og gleyptu flestir við
þeim athugasemdalítið. Spunatölvubréf, sem
fjölmiðlafulltrúi Steingríms J. Sigfússonar hafði
sett saman, afhjúpaði brogað siðgæði
ráðherranna. Siðareglur stjórnarinnar og há-
stemmdar yfirlýsingar um opnari stjórnsýslu,
aukið gagnsæi og fleiri slíkar voru aðeins þræðir
í spunaverki stjórnarinnar.
Víðsfjarri alþýðu landsins
Hefði Steingrímur J. Sigfússon náði kjöri sem
formaður Alþýðubandalagsins 1995 má telja
ólíklegt að komið hefði til stofnunar Samfylk-
ingarinnar. Að mörgu leyti voru pólitískar línur
skýrari fyrir stofnun hennar og þrátt fyrir að
á köflum hafi mikið gengið blandast engum
hugur um að Samfylkingin hefur ekki orðið
það sameiningarafl vinstrimanna sem að var
stefnt. Ljóst var frá upphafi að stuðningsmenn
Steingríms J. Sigfússonar vildu fremur taka
þá pólitísku áhættu að stofna nýjan róttækan
vinstriflokk, sem sannarlega hefur fest sig í sessi.
Pólitískur styrkur Steingríms hefur borið þann
flokk uppi.
Allt fram til loka tuttugustu aldar kenndu
vinstriflokkarnir sig við alþýðu landsins og voru
að mörgu leyti verkalýðsflokkar, líkt og systur-
flokkar þeirra í nágrannalöndunum. Slíkar teng-
ingar eru löngu horfnar og forystusveitir þeirra
nær eingöngu skipaðar háskólamönnum og
fólk úr verkalýðsstétt hvergi sjáanlegt. Enda fór
það svo á valdaskeiði ríkisstjórnar Steingríms
J. Sigfússonar að hagsmunir íslenskrar alþýðu
máttu sín lítils. Skuldabyrði íslenskra heimila
og fyrirtækja var beinlínis aukin stórkostlega í
þágu erlendra vogunarsjóða.
Um leið var kreppan framlengd og dýpkuð.
Steingrímur segir hróður sinn hafa borist víða sem ráðherra
og þegar leitað sé á veraldarvefnum megi finna nafn hans
„með fleiri hundruð þúsund eða milljónir talninga; fast á
hæla okkar víðfræga forseta. Nafn þessa sveitastráks hefur
því býsna víða ratað“.
Mynd: Johannes Jansson /norden.org