Þjóðmál - 01.09.2015, Blaðsíða 54

52 ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015
sömu erindagjörðum, en það var 21 ári fyrr. Þá
hafði hann ekið sömu bifreið og með honum í
för í það sinn var flokksbróðir hans, Ólafur
Ragnar Grímsson, sem þá varð fjármálaráðherra.
Nú kom það í hlut Ólafs Ragnars að setja
Steingrím inn í embætti fjármála-, landbúnaðar-
og sjávarútvegsráðherra. En það voru ekki
bara Ólafur Ragnar og Steingrímur sem setið
höfðu saman í ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar 1988–1991 og þarna voru mættir.
Félagsmálaráðherra vinstristjórnar Steingríms,
Jóhanna Sigurðardóttir, var orðinn forsætis-
ráðherra. Hennar tími var kominn.
Að loknum ríkisráðsfundi á Bessastöðum
hélt Steingrímur á skrifstofu landbúnaðar- og
sjávarútvegsráðherra. Hann segir þar hafa orðið
fagnaðarfundi „því ég þekkti þar marga frá
fyrri tíð“ og bætir því við að „glaumur og gleði“
hafi ríkt í sjávarútvegshúsinu við Skúlagötu
þennan dag. Við annan tón hafi kveðið í
fjármálaráðuneytinu. Þar hafi beðið hans
„langur gangur af frekar blóðlitlum andlitum“,
eins og hann orðar það sjálfur. Steingrímur taldi
þessi þungu viðbrögð helgast af öryggisleysi
starfsmanna ráðuneytisins gagnvart vinstri-
mönnum, en sjálfstæðismenn höfðu þá gegnt
embætti fjármálaráðherra samfleytt frá því að
Ólafur Ragnar yfirgaf ráðuneytið árið 1991.
Fyrsti febrúar 2009 er líklega einn merkasti
dagur í sögu íslenskra vinstrimanna. Vinstri
grænir voru loks komnir í ríkisstjórn, í fyrsta
skipti í tíu ára sögu flokksins. Eyðimerkurganga
þeirra var á enda. Þá voru liðin næstum 18 ár
síðan Steingrímur hafði setið í ríkisstjórn. Það er
þó ekki met því tæp 26 ár liðu frá því að Einar
Arnórsson lét af embætti ráðherra 1917. Hann
varð aftur ráðherra í utanþingsstjórninni 1942.
Jóhanna Sigurðardóttir hafði setið á þingi
frá 1978 og Steingrímur frá 1983. Raunar voru
aðeins fjórir þingmenn eftir sem setið höfðu á
þingi starfstíma vinstristjórnarinnar 1988–1991,
en auk Jóhönnu og Steingríms voru það Geir
H. Haarde, forsætisráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokks og Valgerður Sverrisdóttir,
þingmaður Framsóknarflokks og fyrrverarandi
viðskiptaráðherra.
Fyrstu dögunum í embætti lýsir Steingrímur
svo í bók sinni Frá hruni og heim:
„Þetta var eins og ég reiknaði með; lífróður
sem gæti farið á alla vegu. Á fyrstu mánuð-
unum lá stundum nærri að mér féllust
hendur en uppgjöf kom ekki til greina og
var algjört bannorð. Ég er þrjóskari en and-
skotinn og kominn af fólki sem væri ekki til
ef það væri ekki þrjóskt. Þetta voru sauðfjár-
bændur og sjómenn á útnesjum norður við
ballarhaf sem þurftu að hafa fyrir sínu. Ég
fæddist ekki með silfurskeið í munni og var
ekki alinn upp í þeim anda að menn gæfust
upp eða hlypu frá hálfkláruðu verki eða
leyfðu mat sínum.“
Og hann bætir við:
„Ég vann mína fyrstu launavinnu áður en
ég byrjaði í barnaskóla. Var farinn að flá í
sláturhúsi um fermingu, ég hef verið á sjó,
unnið í fiski, við brúarsmíði og auðvitað
unnið öll störf til sveita. Ég kem úr erfiðis-
vinnuumhverfi inn í hvítflibbaheiminn en
ekki öfugt.“
En hvað sem líður uppruna Steingríms, hafði
hann lungann úr sinni starfsævi, eða í aldar-
fjórðung, unnið í vernduðu starfsumhverfi
Alþingis, ekki fengist við erfiðisvinnu og sára-
litla reynslu hlotið af stjórnunarstörfum.
Steingrímur J. Sigfússon hafði gagnrýnt
harkalega að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn kæmi
Steingrímur kallaði skilmála Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
„ógnarskilmála“ og að Íslendingar væru komnir á
„þvingunarprógramm“. Hann sagði að sjóðurinn væri
„eyðileggjandi fyrir íslenskt velferðarsamfélag til framtíðar“
og aðhylltist „harðlínuniðurskurðarstefnu“. En því fór fjarri
að það yrði forgangsverkefni Vinstri grænna í ríkisstjórn að
koma Íslandi út úr samstarfinu við sjóðinn.
Mynd: Johannes Janson / norden.org