Þjóðmál - 01.09.2015, Blaðsíða 97

Þjóðmál - 01.09.2015, Blaðsíða 97
ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015 95 hugrenningar lesandans um þá skipan heims- mála sem ríkt hefur í rúm 400 ár. Jón Ormur ræðir fræðikenningar í alþjóðastjórnmálum og segir (bls. 64): „Annar þessara skóla er kenndur við raunsæi en hinn við frjálslyndi, hugsjónir stofnanir eða margræði. Heitið raunsæi kom til með þeim hætti að brautryðjendur þeirrar stefnu gagnrýndu fylgismenn þess sem þeir kölluðu hugsjónastefnu fyrir hættulegt og barnalegt traust á að koma mætti í veg fyrir átök á milli ríkja með baráttu fyrir hugsjónum um alþjóðalög, alþjóðastofnanir og lýðræði.“ Jón Ormur hallast að „frjálslynda skólanum“ í alþjóðamálum og oftar en einu sinni notar hann siðferðilega mælistiku til að rökstyðja skoðun sína. Hann segir hina frjálslyndu ganga „út frá siðferðislögmáli sem hornsteini alþjóðlegra samskipta“ (bls. 80). Hann telur raunsæisstefnuna meðal annars hafa leitt til stuðnings Bandaríkjastjórnar við einræðis- herra og ofbeldisverk, þetta sé blettur á heiðri Bandaríkjanna. Hann nefnir Bandaríkjaforsetana og repúblíkanana Richard Nixon og Ronald Reagan til sögunnar sem málsvara raunsæis- stefnunnar og segir (bls. 70): „Í anda raunsæisins studdu Bandaríkin á tímum Nixons og Reagans einræðisstjórnir víða um heim og léku jafnvel lykilhlutverk að koma þeim til valda.“ Sagnfræðingurinn Niall Ferguson vinnur nú að ritun ævisögu Henrys Kissingers. Í tilefni af nýgerðu samkomulagi um kjarnorkumál Írana og afléttingu viðskiptabanns á þá skrifar hann grein í The Wall Street Journal (24. júlí) og segir: „Nota ber sögulegar samlíkingar með varúð. Í síðustu viku hikaði forsetinn [Barack Obama] ekki við að líkja samningi sínum við Írana við það þegar Richard Nixon opnaði samband við Kínverja og það þegar Ronald Reagan samdi við Sovétmenn um fækkun langdrægra kjarnorkuvopna. Þessar samlík- ingar eru villandi. Mao Zedong og Mikhaíl Gorbatsjov áttu undir högg að sækja þegar þeir sömdu við Bandaríkjastjórn. Kínverskum kommúnistum stóð snemma á áttunda áratugnum ytri ógn frá Sovétmönnum og inn á við frá hinni tryllingslegu menningar- byltingu sinni. Á níunda áratugnum voru Sovétmenn að tapa kalda stríðinu, ekki aðeins efnahagslega heldur einnig hug- myndafræðilega. Hið gagnstæða á við um ríkisstjórn Írans. Þótt hún búi við ákafan efnahagslegan þrýsting vegna þvingana að hvatningu Bandaríkjastjórnar hefur ríkisstjórninni tekist að bæta hernaðarlega stöðu sína eftir að Bandaríkjamenn réðust inn í Írak árið 2003 og einnig stöðuna á heimavelli eftir að græna byltingin var brotin á bak aftur árið 2009.“ Ferguson segir að í baráttu við kommún- ismann í kalda stríðinu hafi verið tekist á við lenínista annars vegar og maóista hins vegar. Lausn Kissingers hafi falist í að ná betri tengsl- um við hvort kommúnistaríkið fyrir sig en þau tvö höfðu sín á milli. Ráðamenn í Washington hafi jafnframt lagt ríka áherslu á mjög öflug bandalög við ríki í Evrópu og Asíu. Þá segir Ferguson: „Hver er hins vegar stefnan nú á tímum? Frammi fyrir tvíþættri mynd af íslömskum öfgamönnum, sjítum og súnnítum, höllumst við að Írönum, helstu stuðningsmönnum hinna fyrrnefndu. Við fjarlægjumst banda- menn okkar, hófsama súnníta og einnig Ísraela. Ég óttast að með því kyndum við Jón Ormur Halldórsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.