Þjóðmál - 01.09.2015, Blaðsíða 8

6 ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015
Vegna ákvörðunar Vladimírs Pútíns Rússlands-
forseta í lok júlí og byrjun ágúst 2015 um að
banna innflutning á fiski frá Íslandi og eyði-
leggja vestræn matvæli í beinni útsendingu
urðu líflegar umræður um samskipti íslenskra
og rússneskra stjórnvalda. Því var haldið fram
að ákvörðun Gunnars Braga Sveinssonar utan-
ríkisráðherra í mars 2014 um að standa með
vestrænum ríkisstjórnum að refsiaðgerðum
gegn Rússum fyrir brot á alþjóðalögum við inn-
limun Krímskaga hefði verið vanhugsuð. Hann
hefði átt að sjá fyrir að Rússar mundu beita
Íslendinga viðskiptabanni.
Þessi krafa um framsýni ráðherrans og
embættismanna hans er í anda þess sem sagt
var eftir á um hrun íslenska bankakerfisins;
stjórnmálamenn og ráðamenn peningamála
hefðu átt að sjá það fyrir. Rannsóknarnefnd
alþingis birti mörg þúsund blaðsíðna skýrslu
sem snerist að nokkru um skort á minnis-
blöðum, fundargerðum og áhættumati.
Geir H. Haarde forsætisráðherra var ákærður
og sakfelldur í landsdómi fyrir að setja ekki
hættuástandið í bankakerfinu formlega á
dagskrá ríkisstjórnarfunda. Í ljósi þess dóms
er þess að vænta að utanríkisráðherra hafi að
minnsta kosti lagt minnisblað um þátttöku í
refsiaðgerðum gegn Rússum fyrir ríkisstjórn og
utanríkismálanefnd.
Hvað sem segja má um aðildina að refsi-
aðgerðum gegn Rússum er augljóst að
ákvörðun Pútíns um að banna allan innflutn-
ing á fiski frá Íslandi er langt úr hófi. Íslensk
stjórnvöld styðja aðgerðir sem banna Rússum
aðild að G8-ríkjasamstarfinu, setja skorður við
ferðalögum háttsettra Rússa og binda eignir
þeirra á Vesturlöndum, banna samskipti við
einstakar rússneskar fjármálastofnanir og sölu
á vopnum og hátæknivarningi til hernaðar til
Rússlands. Lokun rússneskra fiskmarkaða á
vörur frá þjóð sem á um 70 ára viðskiptasögu
með Rússum fyrir það eitt að standa siðferði-
lega og pólitískt með samherjum sínum án þess
að hún valdi beint sjálf Rússum minnsta skaða
er einfaldlega freklegt brot á meðalhófsreglu í
samskiptum ríkja.
Undarlegt er að ýmsir láti eins og Íslend-
ingum sé fyrir bestu að sigla sína eigin leið og
reyna á þann hátt að blíðka Rússa. Meira að
segja er gefið til kynna að ekki eigi að bera á
Rússa sakir fyrir að innlima Krím. Þeir séu ekki
að gera annað en endurheimta eitthvað sem
Nikita Krústjoff Sovétleiðtogi hafi gefið Úkraínu-
mönnum árið 1954. Skjalfest er þó að staðið
var að afhendingu Krím til stjórnvalda Úkraínu
innan Sovétríkjanna að einu og öllu í samræmi
við sovésk stjórnlög.
Hitt er síðan einnig staðreynd, hvað sem
afhendingunni frá 1954 líður, að eftir hrun
Sovétríkjanna árið 1991 lýsti ríkisstjórn Rúss-
lands skýrt yfir samþykki sínu við því hvernig
landamæri Úkraínu voru dregin árið 1991,
þetta var bæði gert i Belovezhskaja Pushstja-
samningnum frá desember 1991 (samningnum
sem býr að baki upplausn Sovétríkjanna og
staðfestir hana) og í Búdapest-samkomulaginu
frá 1994 þar sem mælt er fyrir um að Úkraína sé
kjarnorkuvopnalaust land.
af vettvangi stjórnmálanna
Björn Bjarnason
Frá einni krísu til annarrar
– án sannfæringar
Vladimír Pútín forseti Rússlands. Ákvörðun Pútíns að
banna allan innflutning á fiski frá Íslandi er freklegt brot á
meðalhófsreglu í samskiptum ríkja.