Þjóðmál - 01.09.2015, Blaðsíða 98

96 ÞJÓÐMÁL hausthefti 2015
undir átökum sértrúarhópa á öllum stigum,
á heimaslóðum, innan þjóðríkja og svæðis-
bundið. Þetta gerist allt á sama tíma og
Obama forseti endurtekur í sífellu
innantómu möntruna: Íslam er trú friðar.“
Ferguson hafnar því með öðrum orðum
að réttmætt sé fyrir Obama að líkja sér við
raunsæismennina Nixon og Reagan sem hafi
kunnað að semja af styrkleika. Bandaríkjastjórn
hafi ekki þann styrk nú sem þurfi til að semja
við Írani og halda stöðu sinni sem óskoruðu
forysturíki. Þetta er einn af meginþáttum hinnar
breyttu heimsmyndar sem Jón Ormur lýsir í bók
sinni, um hann er deilt eins og allt annað.
Hann segir á bls. 56:
„Í flóttamannabúðum í Palestínu, Líbanon,
Jórdaníu og Sýrlandi sem hýsa fjórar
kynslóðir á þjóð á flótta undan þjóðernis-
hreinsunum Ísraela virðist bandaríski fáninn
ekki heldur það frelsistákn sem hann var
við Checkpoint Charlie í Berlín eða við
herstöðvar Bandaríkjamanna í Suður-Kóreu.
Þetta eru ömurlegir staðir þar sem hervaldi
og niðurlægingu er beitt af einbeittum vilja
og með kerfisbundnum hætti til að slökkva
alla von hjá einni kynslóðinni enn. Grimmd
þessa hernáms og niðurlægingin sem henni
fylgir er enn meiri í návígi en nokkur mynd
getur sýnt. Allt þetta hefur einkar einbeittur
stuðningur Bandaríkjanna gert mögulegt.“
Nokkru síðar á sömu síðu nefnir hann til
sögunnar nokkur lönd í Suður-Ameríku og segir
að þar sé að „finna grafir þúsunda saklausra
ungmenna sem drepin voru af dauðasveitum á
snærum einræðisstjórna þessara landa á tímum
Richards Nixon og Ronalds Reagan í Banda-
ríkjunum. Sá hernaður gegn mannréttindum,
verkalýðsfélögum og lýðræði var beinlínis gerð-
ur mögulegur með einbeittri aðstoð Banda-
ríkjanna. Menn deila enn um einstök atvik í
einstökum löndum en tæpast lengur um þessa
almennu niðurstöðu.“
Þarna er skugga varpað á Bandaríkjamenn
og tvo forseta þeirra með aðferð sem varla er
talin fræðilega vönduð. Hér um að ræða dóm
án raka og kaflar í þessum dúr eru blettur á
bókinni. Má auðveldlega flokka þetta undir
óvild í garð Bandaríkjanna og Ísrael. Að lemja á
Bandaríkjamönnum og Ísraelum er gamalkunn-
ugt stef og minnir á tilraunir á tímum kalda
stríðsins til að sanna að Bandaríkin væru heldur
verra risaveldi en Sovétríkin.
Kjarna málsins í hinum breytta heimi lýsir Jón
Ormur hins vegar á þennan veg (bls. 252):
„Bandaríkin eru sterkasta ríki heimsins á
öllum þeim fimm sviðum sem núorðið
skipta mestu í alþjóðamálum. Þau eru
sterkasta herveldi heimsins og búa yfir meira
mjúku valdi en nokkurt annað ríki. Þau eru
sterkasta efnahagsveldi heimsins og búa yfir
sterkari hugmyndafræðilegri sýn á heiminn
en flestir eða allir keppinautar þeirra. Og
það sem skiptir ekki minnstu máli í heimi
samtímans, Bandaríkin eru í miðju þeirra
fjölmörgu og óraflóknu alþjóðlegu neta þar
sem gangur margra alþjóðamála ræðst.“
Af þessum orðum má ráða að Jón Ormur er
raunsær í mati sínu á því sem mestu skiptir við
skilgreiningu á stöðu alþjóðamála á líðandi
stundu hvað sem líður hollustu hann við
„frjálslynda skólann“. Fræðikenningar koma að
gagni sem leiðarhnoð en þær ráða ekki ferðinni.
Hið sama á við nú og á tíma kalda stríðsins að
þjóðir óska eftir samstarfi við Bandaríkjamenn
til að tryggja öryggi sitt. Átökin sem hófust í
Úkraínu vorið 2014 hafa á skömmum tíma gjör-
breytt öllu starfi NATO svo að dæmi sé tekið. Þar
er öll áhersla nú á sameiginlegar varnir undir
forystu Bandaríkjamanna.
Í alþjóðamálum er ekki fyrir hendi neinn
algildur mælikvarði um réttmæti kenninga
og skoðana frekar en í stjórnmálum almennt.
Með bókinni Breyttum heimi birtir Jón Ormur
Halldórsson skoðun sína og afstöðu. Tíminn
einn leiðir í ljós hver framvindan verður en með
bók sinni auðveldar hann lesandanum skilning
á hvert stefnir.
Ferguson hafnar því með öðrum orðum
að réttmætt sé fyrir Obama að líkja sér
við raunsæismennina Nixon og Reagan
sem hafi kunnað að semja af styrkleika.
Bandaríkjastjórn hafi ekki þann styrk nú
sem þurfi til að semja við Írani og halda
stöðu sinni sem óskoruðu forysturíki.
Þetta er einn af meginþáttum hinnar
breyttu heimsmyndar sem
Jón Ormur lýsir í bók sinni, um hann er
deilt eins og allt annað.