Þjóðmál - 01.12.2015, Blaðsíða 29

Þjóðmál - 01.12.2015, Blaðsíða 29
28 ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2015 ævintýralegt í lýsingu Árna Óla og lesandanum er á einu andartaki kippt inn í hrottalegan samtímann: En þeir, sem þá voru á Þingvöllum, gáfu þessu engan gaum. Þeir höfðu um annað að hugsa. Daginn áður höfðu þeir drekkt þar konuvesling af Akranesi fyrir barneign, og nú voru þeir önnum kafnir við að hengja þrjá menn, sem harðæri og sultur höfðu hrakið út á ógæfubraut. Og síðan horfðu þeir á, hvernig grindhoraður unglingur var svipum laminn þangað til hann var alblóðugur og flakandi í sárum og líftóran við það að skreppa út úr líkamanum. Þetta voru dæmdir óbótamenn, en í raun réttri voru þeir píslarvottar þjóðar sinnar. Íslendingar eru ekki þjófar né óbótamenn að eðlisfari. En vegna þess að þjóðin hafði verið svipt öllu frelsi af einræðisstjórn, sem hugsaði um það eitt að hafa sem allra mest upp úr þegnunum, eins og allra einræðis- stjórna er siður, var svo komið í þessu fagra landi, að fólkið hrundi niður úr hungri. En þeir sem ekki vildu verða hungurmorða og fóru að dæmi tófunnar að bjarga sér eins og best gekk, voru gripnir og hengdir. Og þennan fagra morgun, er sól skein á hauður og haf til sannindamerkis um, að Ísland væri landa best, kvöddu þeir „dreng- urinn“ úr Borgarfirði og útilegumennirnir tveir af Reykjanesi sitt auma líf, hangandi í gálgum á helgistað þjóðarinnar til merkis um þá óstjórn sem hafði komið Íslandi á kaldan klaka. En þriðji útilegumaðurinn, unglingurinn innan við tvítugt, var sendur hálfdauður austur á sína sveit og hefir sjálfsagt ekki þótt þar neinn aufúsugestur. Lesandinn er án efa höggdofa eftir lestur- inn. Hér skiptir nokkru í samhenginu að sagan Pétri Gaut er sögð vera þjóðlegasta verk Henriks Ibsens og er sú ályktun dregin af því hversu snilldarlega hann vefur norsk ævintýri og frásagnir inn í það. Ibsen mun hafa haldið því fram að til að skilja Pétur Gaut yrði maður að þekkja náttúru, þjóðlíf, bókmenntir og hugsunarhátt Norðmanna. Á sama hátt má halda því fram að til að skilja íslenska náttúru þurfi glöggan skiln- ing á sögu landsins, ævintýrum, þjóðsögum, reynslu genginna kynslóða, og ekki síður hugsunarhætti þjóðarinnar á hverjum tíma. Hnignun gróðurs Því hefur löngum verið haldið að okkur að landið hafi við landnám verið skógi vaxið milli fjalls og fjöru. Fáir trúðu þessu. Efasemdar- menn skildu ekki hvers vegna skógum hafi hnignað. Fæstir skildu lítið í þessu trjáleysi þegar fornar sögur sögðu frá skógum hingað og þangað um landið. Í Kjalnesingasögu segir frá kvígunni sem bar nafnið Mús og týndist í skóginum. Hún fannst ekki fyrr en eftir þrjú ár eftir því sem segir í Kjalnesingasögu. Þó öllum fornum heimildum beri saman um að Ísland hafi verið vel gróið í þann tíma er land byggðist hefur mörgum þótt þessi fullyrðing með þeim hæpnustu í Íslend- ingabók. Slíkar raddir hafa þó hljóðnað að mestu, enda virðast þeir náttúrufræðingar sem um málið hafa fjallað allir á einu máli um réttmæti þessara orða.2 Þetta segir Björg Gunnarsdóttir, land- fræðingur. Hún nefnir að nú sé almennt talið að landið hafi verið algróið við landnám, skógar þakið um 15 til 40% landsins í stað um 1% nú. Margar rannsóknir hafa farið fram á gróðurfari við landnám, á útbreiðslu 2 Björg Gunnarsdóttir, landfræðingur, „Gróður- farslýsingar í Íslendingasögunum bornar saman við núverndi gróðurfar“, Skógræktarritið 2001, Skógræktarfélag Íslands. Ibsen mun hafa haldið því fram að til að skilja Pétur Gaut yrði maður að þekkja náttúru, þjóðlíf, bókmenntir og hugsunarhátt Norðmanna. Á sama hátt má halda því fram að til að skilja íslenska náttúru þurfi glöggan skilning á sögu landsins, ævintýrum, þjóðsögum, reynslu genginna kynslóða, og ekki síður hugsunarhætti þjóðarinnar á hverjum tíma.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.