Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2004, Síða 80

Múlaþing
mullaði í logni niður lausasnjó sem var um
metri á þykkt. A laugardaginn fyrsta í sumri
var foráttu bylur svo ekki varð komist á
beitarhús. Alveg varð þá haglaust og svo
alveg fram í byrjaðan maí, þá komu upp
holtasnapir svo hægt var að beita geldfé, en
þó sífelld norðaustanátt með éljagangi þar
til sunnudaginn í sjöttu viku sumars. Þá
hlýnaði loks. Við rákum þá geldféð sem til
var í Bót upp í Bug og slepptum því þar á
svolitla hnjóta. Ær voru eitthvað lengur á
húsi. Sumarið 1906 var graslítið og hey-
fengur lélegur um haustið.
Veturinn 1906-7 var fremur kaldur fram
að jólum, en jarðir sæmilegar svo ekki
þurfti að gefa fullorðnu fé. Þá svellaði mjög
á jörð og voru stöðugir vestan og norðan-
rosar fram í þorralok svo hagar nýttust lítt
eða ekki. Góa var góð hvað veðráttu snerti
og hagar nokkrir. Einmánuður marauður.
Um sumarmál gekk til norðaustanáttar og
voru snjórytjur í þrjár vikur. Svo hlýnaði og
kom talsverður gróður. Sauðburður gekk
sæmilega út í haganum þar til örfáar ær
voru óbornar. Þá kom þetta annálaða
fardagaáfelli. Hlóð niður svo miklum snjó
að alveg varð haglaust. Ær björguðust
nokkurnvegin í hús svo ekki varð teljandi
tjón á lömbum. Þær stóðu inni í 6 daga.
Geldfé fór illa, það vannst ekki tími til að
sinna því fyrr en um seinan. Af því fórust í
Bót um 20 fjár í hættur og fannir. Flest
fullorðnir sauðir. Sumarið eftir það var
graslítið og óþurrkasamt. Hey mjög lítil um
haustið. Veturinn 1907-8 var mjög góður,
sérstaklega eftir áramót. T.d. var ekki
gemlingum gefin heytugga eftir einmánað-
arkomu og þó með tveimur og þremur
þroskaliðum um sumarmál þegar þeim var
sleppt úr húsi með öðru fé. Sumarið 1908
var sæmilegt hvað grasvöxt og nýtingu á
heyjum snerti. Veturinn 1908-9 var í
meðallagi, oft hægur en rysjóttur með
köflum. Sumarið 1909 var fremur kalt
fyrstu vikurnar, en hlýnaði fljótlega og var
með afbrigðum gott grasár. Nýting heyja
góð, óvenju mikil hey um haustið. Um
mánaðamótin september - október spilltist
tíð mjög. Hlóð niður svo miklum lausasnjó
að mátti heita haglaust í nokkra daga.
Fjöldi manna var kominn á stað með
lógunarfé austur yfir Lagarfljót fyrir aðal
snjóinn, þar á meðal við frá Bót. Alófært
varð yfir Fjarðarheiði og við sem þurftum
að komast yfir hana með fé urðum að vakta
það í 6 daga. Þá komu kaupmenn af
Seyðisfirði sem höfðu keypt féð og tóku við
því. Yfir Fagradal var fé þvælt strax, en tók
fleiri daga. Eftir rúma viku komu óhemju
norðaustan rigningar ofan í snjóinn svo jörð
öll í byggð varð eitt vatnsflóð. Þá stór-
skemmdust hey í torflilöðum, sérstaklega
þeim sem sneru hlið á móti norðaustri.
Veturinn 1909-10 er sá alversti sem ég man
eftir. Hagar frá haustnóttum til jólaföstu-
komu voru þó allgóðir, en tíð rysjótt. Með
jólafostu hlóð niður svo miklum snjó að
fullorðið fé náði varla til jarðar. Var gefið
pund af heyi fullorðnu fé allt til jóla. Þá
gerði spilli blota og varð haglaust, hélst svo
fram á þorra. Þá þornaði og reif eitthvað
snjóinn fyrir ofan Ærlæk svo eitthvað gagn
var að jörð á þorranum. A góu voru látlaus
dimmviðri. Allt á kafi í snjó. Hélst svo
hagleysa fram um sumarmál. Sumarið
heilsaði með 8 daga norðaustan rytju-
veðrum, svo mun hafa svíað eitthvað án
þess þó að kæmu hagar í Bótarlandi nema
lítilsháttar í Bugnum. 10. og 11. maí voru
svo foráttu norðanveður. Úr því fór að leysa
snjó. En vorið þó kalt fram að slætti,
Sumarið eftir það brúklegt. Hey heldur lítil
um haustið. Þá fóru síðustu sauðirnir í Bót í
kaupstað. Þrátt fyrir þennan fimbulvetur var
útkoman þolanleg á bústofni hjá okkur.
Fjárskaðar urðu í bylnum 10. og 11. maí. Á
78