Úrval - 01.08.1947, Blaðsíða 93

ÞRÖUN í FORTlÐ OG FRAMTÍÐ
91
þroska eiginleika, sem hafa 1
för með sér afturför í verklægni,
mundi þróunin sennilega frekar
sfefna í áttina til apanna en
englanna.
Við þroskumst miklu seinna
en dýrin. Flest dýr eru full-
þroska á einu ári eða minna,
sjimpansinn á 9 árum, maður-
inn á 15 árum eða meira og
hættir ekki að vaxa fyrr en hann
er kominn yfir tvítugt; höfuð-
kúpumótin gróa jafnvel ekki
saman fyrr en hann er kominn
um þrítugt og á meðan getur
heilinn haldið áfram að vaxa.
Maðurinn er það sem líffræðing-
ar kalla ,,neóteniskur“ (sein-
þroska), eins og eðlutegund ein
í Mexíkó, sem er ólík öðrum
eðlutegundum í því, að hún
kemur aldrei upp úr vatninu,
lieldur lifir þar og tímgast, en
eins og kunnugt er, lifa eðlurnar
þroskaskeið sitt sem lirfur í
vatni, og koma á land, þegar
þær hafa náð fullum þroska.
Þessi eiginleiki mannsins hefur
þann kost, að hann hefur lengri
tíma til að læra. 1 hegðun er
maðurinn sveigjanlegri en önnur
dýr og minna mótaður af erfð-
um og meira háður umhverfi.
Sumir fuglar lifa við ein-
kvæni, aðrir við fjölkvæni.
Einkvæni er aðeins ein af mörg-
um tiltölulega fastmótuðum
hegðunarreglum. Maðurinn hef-
ur þróast burt frá þessurn hegð-
unarreglum; hann getur lifað
í einkvæni, fjölkvæni eða einlífi.
Það er að mestu undir umhverf-
inu komið, hverja regluna hann
aðhyllist. Jafnvel kötturinn er
tiltölulega sveigjanlegur í hegð-
un sinni. Kettlingur, sem alinn
er upp hjá músum, og sér ekki
aðra ketti drepa mýs fyrstu
mánuði æfi sinnar, mun yfirleitt
ekki drepa mýs. En hegðun
barnsins er enn sveigjanlegri
en kettlingsins.
Þennan eiginleika, sem er svo
þroskaður hjá manninum, köll-
um við sveigjanleik í hegðun,
þegar við lítum á hann utan frá,
en frjálsan vilja, þegar við lítum
á hann innan frá. Við sérhverja
þróun, sem kallazt getur fram-
þróun, mun þessi eiginleiki
þroskast enn meira. í Ieikriti
sínu Baclc to Methusélah, lætur
Bernhard Shavr unga stúlku
koma út úr eggi eftir þúsund ár
og tala á samri stundu ágæta
ensku. Hún er eins og fuglarnir,
sem án alls lærdóms, syngja
býsna flókna söngva, sem eru
einkennandi fyrir tegund þeirra.
Ég get ímyndað mér, að hægt