Úrval - 01.12.1948, Page 20

18
ÚRVAL
mæti, sem séu heiminum mjög
dýrmæt, að til séu enn á með-
al okkar leifar af trúarlegri,
heimspekilegri og félagslegri
geymd, sem hin miklu þjóðahöf
í Ameríku og Rússlandi skortir.
Við getum margt lært af þess-
um þjóðum, en jafnvel nú geta
þær lært enn meira af okkur.
Á baki hinum háa hesti áróð-
ursins vilja Rússar ekki viður-
kenna, að þeir geti lært neitt
af öðrum, en í einkaviðtölum
í lok stríðsins, þegar margir
þeirra stigu af baki hinum háa
hesti, fann ég hjá mörgum hugs-
andi Rússum djúpa virðingu fyr-
ir menningarlegum afrekum
okkar. Sömu virðingu má finna
hjá hugsandi Ameríkumönnum.
Það er skoðun mín, að við
gerum sjálfum okkur og hin-
um amerísku vinum okkar og
heiminum öllum mikinn óleik
með því að standa ekki fast á
móti þessari innrás í líf okkar
af hendi þess, sem ég af vönt-
un á betra orði vil kalla amer-
íska auðvaldsmenningu. Ekkert
er hættulegra en sú skoðun, að
þessi innrás, sem mergsýgur
okkar eigin menningarverðmæti,
sé meinlaus af því að hennar
gætir einkum í kvikmyndum og
leikhúsum, dægurblöðunum, út-
varpinu og danshúsunum. Hvar
fær æskulýður okkar — eða
heldur að hann fái — fræðslu
sína um lífið ? Hvert leitar hann,
eftir að hann kemur úr skólun-
um, verksmiðjunum, vöruhúsun-
um og skrifstofunum ? Við eyð-
um ógrynni fjár til menntunar
æskulýðsins, en hvað er það sem
fullkomnar eða eyðileggur þá
menntun? Þið getið talið ykk-
ur til tekna kennara, uppeldis-
fræðinga, hin veigameiri blöð,
bókasöfnin, þriðju dagskrána*),
kennslukvikmyndirnar, upplýs-
ingamálaráðuneytið og mynd-
listaráðið; en látið mér eftir, í
eina klukkustund af hverjum
fjórum, skemmtikvikmyndirnar,
fjölleikahúsin og stóru leikhús-
in, dægurblöðin og léttu dag-
skrána, danshúsin og „sjoppurn-
ar“, blaðsöluturnana og auglýs-
ingamar, og ég skal sjá til þess,
að þið ráðið engu um mótun og
menningarviðhorf meginþorra
æskunnar.
Það er til Ameríka, sem ég
fyrir mitt leyti mundi glaður
* Brezka útvarpið sendir út fleiri
en eina dagskrá samtímis. The Third
Program (þriðja dagskráin) flytur
hinn veigameiri þátt útvarpsefnisins;
The Light Program (létta dagskráin)
flytur léttmetið. — Þýð.