Úrval - 01.12.1948, Síða 73

BALZAC
71
hann þrítugasti og annar í la-
tínu. Þetta sannfærði móður
Honorés um, að hann væri ó-
nytjungur, en það hafði hana
lengi grunað.
Þrátt fyrir hrakspár móður-
innar, tókst honum þó einhvern-
veginn að ljúka, náminu. Hinn
4. nóvember 1816, innritaðist
hann sem lögfræðinemi í há-
skólann.
Þessi dagur 4. nóvember 1816,
hefði í raun réttri átt að tákna
endalok þrældómsins og dögun
frelsisins fyrir unga stúdentinn.
En foreldrar hans höfðu annað
í huga. Engin stund mátti fara
í annað en undirbúning hans
undir framtíðarstarfið. Engum
skilding mátti eyða í óþarfa.
Meðan Balzac stundaði nám í
háskólanum, varð hann því að
þræla sem skrifari í skrifstofu
málfærslumannsins Guyonnet de
Merville. Tveim árum síðar var
Balzac komið fyrir hjá lögbók-
ara að nafni Passez, sem var
vinur Balzacfjölskyldunnar, og
þar með virtist framtíð hans sem
góðs og gegns borgara vera
tryggð. Hinn 4. janúar 1819 lauk
Honoré prófi, og virtist þannig
að lokum ,,eðlilegur“ lífsferill
hans hafinn. Hann myndi brátt
gerast félagi hins virðulega lög-
bókara, og þegar Passez eltist
og dæi, myndi Honoré taka að
sér stjórn skrifstofunnar. Síðan
myndi hann kvænast — og
hljóta auðvitað gott gjaforð,
bæði með tilliti til virðingar og
efna — og þannig myndi hann
loks þóknast hinni tortryggnu
móður sinni, Balzacfólkinu og
Sallambierfólkinu.
En uppreisnareldurinn, sem
hafði verið falinn og bældur öll
þessi ár, blossaði upp í brjósti
Balzacs. Dag nokkurn vorið 1819
hvarf hann skyndilega frá ryk-
föllnu skjölunum, sem lágu á
skrifborðinu hans. — I fyrsta
skipti á ævinni beitti hann á-
kveðinn vilja sínum gegn vilja
fjölskyldunnar, lýsti hispurs-
laust yfir því, að hann ætlaði
sér hvorki að verða málfærslu-
maður, lögbókari né dómari.
Hann var alráðinn í því að verða
rithöfundur, og var þess fullvís,
að sér myndi takast að afla sér
auðæfa, frjálsræðis og frægðar
með snilldarlegum ritverkum í
framtíðinni.
Engiim verður óbarinn biskup,
Hin fyrirvaralausa yfirlýsing
Honorés, að hann ætlaði sér að
verða rithöfundur, en ekki lög-
fræðingur, kom eins og þruma
úr heiðskíru lofti yfir grunlaust
heimilið. Eftir langt þóf, sem
stóð dögum saman, varð fjöl-
skyldan ásátt um málamiðíun,
sem er einkennandi fyrir borg-
aralegan hugsunarhátt. Tilraun-
in mikla átti að fara fram á heil-
brigðum grundvelli. Honoré átti
að fá vilja sínum framgengt.
Foreldrar hans gengust inn á
að hætta afskiptum af vafasöm-
um hæfileikum hans í tvö ár, en
lengur ekki, og væri hann ekki
orðinn frægur rithöfundur að: