Úrval - 01.12.1948, Blaðsíða 74

‘72
TJRVAL
þeim tíma liðnum, yrði hann að
hverfa aftur til skrifstofu lög-
bókarans; að öðrum kosti yrði
glataði sonurinn sviftur öllum
styrk úr foreldrahúsum. Faðir-
inn og sonur hans gerðu með
sér einkennilegan samning. Á
grundvelli lægsta framfærslu-
kostnaðar, skuldbundu foreldr-
arnir sig til að borga eitt hundr-
að og tuttugu franka á mánuði
eða f jóra franka á dag syni sín-
urn til framfærslu, meðan hann
væri að leita ódauðleikans. Þetta
var hagstæðasti viðskiptasamn-
ingur, sem Balzac eldri hafði
gert urn dagana; hann var jafn-
vel hagstæðari en allir birgða-
samningar hans fyrir herinn og
spákaupmennska hans á fjár-
málasviðinu.
Það er fyrir löngu búið að
rífa húsið nr. 9 við Lesdiguiéres-
götu, og er það skaði, því að
París ætti ekki glæsilegra minn-
ismerki um ástríðufulla siálfs-
fórn en þetta skuggalega þak-
herbergi.
Rithöfundurinn vongóði hafði
enga hugmynd, um hvað hann
ætti að skrifa. Hin furðulega á-
kvörðun hans að einangra sig,
þar til meistaraverkinu væri lok-
ið, hafði sprottið af einskærri
eðlishvöt. Nú, þegar hann var
þess albúinn að hefja verkið,
hafði hann enga ákveðna starfs-
áætlun, eða réttara sagt, hann
hafði hundrað áform á prjónun-
um, en honum gekk ekki vel að
velja á milli þeirra.
Tveir mánuðir liðu, meðan
hann þreifaði sig áfram, en á-
rangurinn varð sáralítill. Hann
sló heimspekiriti á frest, að lík-
indum vegna þess, að það var
of erfitt viðfangs og ekki nógu
gróðavænlegt. Á hinn bóginn
treysti hann sér ekki til að
semja skáldsögu, enn sem kom-
ið var. En hann gat snúið sér
að leikritagerð. Auðvitað varð
leikritið að vera sögulegs efnis,
í nýklassiskum stíl, sem þeir
Schiller, Alfieri og Chénier
höfðu leitt í tízku, eitthvað, sem
hæfði Comédie Frangaise*
Að lokum tók hann ákvörðun.
Hinn 6. september 1819, skrif-
aði hann systur sinni:
„Loksins er ég orðinn ákveð-
inn í að velja Cromwell fyrir
viðfangsefni, því að hann er
bezta efni, sem unnt er að fá
í sögu nútímans. Frá því að ég
fór að hugsa um þetta efni og
vinna úr því, hef ég sökkt mér svo
mjög niður í það, að annað hefur
ekki rúmazt í huga mínum.“
Balzac tók til við samningu
leikritsins af því ástríðufulla
kanoi, sem jafnvel mestu hat-
ursmenn hans hlutu að dást að,
eins og hann komst að orði eitt
sinn. I fyrsta skipti einangraði
hann sig eins og munkur í klefa,
en þá reglu hafði hann síðan
alla ævi, þegar hann var í vinnu-
ham. Dag og nótt sat hann við
skriftir, og oft kom hann ekki
út undir bert loft dögum saman,
* Franska þjóðleikhúsið.