Úrval - 01.12.1948, Page 80

78
ÚRVAL
að standast vilja, sem var nógu
sterkur til að sigra heiminn.
Mollulegt ágústkveld skeði hið
óumflýjanlega. Bakhliðið að
garði sveitaseturs De Berny-
fjölskyldunnar var opnað hægt
og hljóðlega. Titrandi hönd
leiddi hinn þráða elskhuga inn
í húsið.
En ekkert getur dulizt lengi
í litlum bæ, og brátt spannst
mikið umtal um hinar tíðu hehn-
sóknir Honorés til frú de Berny.
Frú Balzac brá mjög, þegar hún
komst að sannleikanum. Hún
hafði gersamlega vanrækt upp-
eldi sonar síns þau ár, þegar
mest lá við, og hún hafði stugg-
að honum frá sér, þegar hann
hafði auðsýnt henni ástúð barns-
ins. Nú, þegar hún komst að
raun um, að Lára de Berny var
orðinn vinur hans og ráðgjafi,
var orðin honum allt, sem hún
sjálf hefði átt að reynast hon-
um sem móðir, og jafnvel ást-
mey að auki, þá varð hún altek-
in af heiftugri afbrýðisemi, en
ávítur hennar komu of seint.
Balzac hafði náð sér eftir gæfu-
leysi æsku sinnar, eins og maður
nær sér eftir sjúkdóm. Þunga-
miðja lífs hans var ekki lengur
æskuheimilið, heldur hús frú de
Berny. Engar bænir, engar ávít-
ur, engin móðursýkisköst heima
og ekkert pískur og umtal með-
al fólks, gat fengið hann ofan
af því að njóta til fulls ástar
konunnar, sem unni honum.
Síðasta von móðurinnar var
sú, að hann yrði brátt leiður á
hinni hlægilegu ást sinni á f jöru-
tíu og sex ára gamalli konu. En
ennþá einu sinni varð hún að
viðurkenna, hve skilningur
hennar á honum var takmark-
aður. Það fór fjarri því, að ást
hans á Láru de Berny hefði
spillandi áhrif á hann; hún
hjálpaði honum þvert á móti til
að finna sjálfan sig. Með því
að vekja karlmanninn í þessari
„veru, sem var að nokkru leyti
barn og að nokkru leyti fullorð-
inn maður“, skapaði hún hægt
og örugglega hinn mikla skáld-
sagnahöfund úr hroðvirka skrif-
finninum. Það var fyrir holl ráð
hinnar lífsreyndu Láru de Berny,
að Balzac varð hinn sanniBalzac.
Allt, sem Balzac skrifaði um
Láru de Berny, meðan hún lifði
og eftir að hún var látin, er
einn óslitinn þakkaróður fyrir
hina „grande et sublime femme,
cet ange d’amitié“*, sem hafði
vakið karlmanninn, listamanninn
og skaparann í honum til lífsins.
F járöf lunartilraunir.
Fyrsti draumur Balzacs hafði
rætzt. Honum hafði hlotnazt
hjálp elskandi konu, og með því
hafði hann öðlazt andlegt sjálf-
stæði. Þegar hann hafði líka
öðlazt efnalegt sjálfstæði, ætlaði
hann að snúa sér að hinni eigin-
legu köllun sinni og hef ja verk-
ið, sem beið hans.
Allt til þess, er Balzac var
* „miklu og frábæru konu, þessa
innilegu vináttu".