Úrval - 01.12.1948, Qupperneq 87

BALZAC
85
sónuleiki. Eftir þetta skeði eng-
in stórbreyting, hvorki að því
er snertir líkamlegt útlit hans,
listamannsþroska né siðaskoð-
un. Lífsþróttur hans hafði fund-
ið stefnuna, rithöfundurinn
hafði valið sér verkefni og með
ljónshug sínum varpaði Balzac
sér út í starfið, sem beið hans.
Þar sem hann barðist ávallt
í bökkum og var skuldum hlað-
inn, þráði hann alltaf konu, sem
gæti orðið honum móðir, systir,
unnusta og hjálpfús vinur eins
og frú de Berny hafði verið á
þroskaárum hans. Þessi þrá
hans stafaði ekki af löngun í
ástaræfintýri. Maður má ekki
láta blekkjast af Gleðisögum
hans. Balzac var enginn Don Ju-
an eða Casanova. Hann þráði
aðeins konu, sem gæti fullnægt
honum á borgaralega vísu, „une
femme et une fortuneeins
og hann játaði hreinskilnislega.
Ef mögulegt væri, átti hún líka
að kitla hégómagirnd hans með
því að vera af höfðingjaættum.
Þetta var draurnur lífs hans,
enda þótt hann rættist aldrei.
Honum hlotnaðist aldrei þetta
tvennt í einu, heldur aðeins ann-
aðhvort.
D’Abrantés hertogaynja var
ekkja Junots hershöfðingja, og
þegar Balzac hitti hana í fyrsta
sinn í Versölum árið 1829, var
blómi hennar tekinn að fölna.
Þrátt fyrir það veittist henni
auðvelt að slíta Balzac lausan
* Konu og auðlegð.
frá hinum full móðurlega
pilsfaldi frú de Berny, því
að hún orkaði á tvo sterk-
ustu þættina í eðli hans — hinn
óslökkvandi þorsta listamanns-
ins til að athuga söguna í lif-
andi uppsprettu hennar og hina
óseðjandi hégómagirnd, sem var
mesti veikleiki hans.
Sem ástarævintýri var sam-
band þeirra ekki langvinnt, en
vinátta hélzt á milli þeirra. Hún
kynnti hann fyrir Madame Ré-
camier og öðru fyrirfólki, en
hann aðstoðaði hana aftur á
móti til að koma endurminning-
um sínum á prent og skrifaði
ef til vill eitthvað fyrir hana
í laumi. Smámsaman þokaðist
hún burt úr lífi hans, og þegar
hún mörgum árum seinna fannst
látin í þakherbergiskytru í París,
lýsti hann dauða hennar á þann
hátt, að ljóst var, að hann hafði
verið búinn að steingleyma henni
og að mök hans við hana höfðu
ekki verið annað en hverfull
þáttur í lífi hans, enda þótt hann
hefði jafnframt verið ástríðu-
þrunginn.
Um það bil, er kunningsskap-
ur Balzacs við hertogaynjuna
var að hefjast, kynntist hann
einnig annarri konu, Zulmu Car-
raud, og henni tengdist hann
göfugustu, hreinustu og trygg-
ustu vináttuböndum, enda þótt
þau skildust stundum að. Zulma
Tourangin, sem var á aldur við
eftirlætissystur hans Láru, hafði
gifzt höfuðsmanni í stórskota-