Úrval - 01.12.1948, Síða 95

BALZAC
93
lánardrottnanna. Víxlar féllu
daglega, og í örvæntingu sinni
skrifaði hún bréf eftir bréf til
sonar síns, sem fyrir löngu hafði
selt bækurnar, er hann átti eft-
ir að skrifa, og gat ekki fengið
einn eyri hjá útgefendunum og
ritstjórunum, fyrr en hann hafði
lokið við þær.
Balzac naut sín bezt sem lista-
maður, þegar hann átti við
mesta erfiðleika að etja. Kvíði
og áhyggjur breyttust á ein-
hvern dularfullan hátt í öflugri
innri einbeitingu, og þetta erfiða
sumar var hann að skrifa Louis
Lambert, djúpskyggnasta og
veigamesta verk sitt. I júlílok
var handritið sent til útgefanda
í París, en fjárhagur hans hafði
ekki batnað hið minnsta.
Það var runnin upp alvarleg
stund í lífi Balzacs. Hann varð
að flýja til móður sinnar eins
og skelkað barn og biðja hana
um að útvega sér tíu þúsund
franka lán og ganga í ábyrgð
fyrir því, til þess að bjarga hon-
um frá opinberu gjaldþroti.
Starf hans og heiður voru í veði.
Kraftaverkið skeði. Frú Bal-
zac tókst að útvega hinum iðr-
andi eyðslusegg lánið. Syndar-
inn lofaði að leggja þegar nið-
ur óhófslíf sitt, iðka hinar borg-
aralegu dyggðir hæversku og
sparnaðar, og greiða allar skuld-
ir sínar ásamt áföllnum vöxtum.
Frú de Castries hafði oftar
en einu sinni um sumarið boðið
honum að heimsækja sig í Aix,
og slást í för með sér og
frænda sínum til ítalíu um
haustið. Peningaleysi hafði fram
að þessu varnað honum að
þiggja þetta boð, en nú, þegar
hann hafði aftur nokkra dali í
vasanum, stóðst hann ekki mát-
ið. Hinn 22. ágúst lagði hann
af stað til Aix.
Frú de Castries hafði af mik-
illi umhyggja útvegað honum
snoturt herbergi með dásamlegu
útsýni yfir vatnið. Hann hafði
aldrei fyrr getað unnið í svo
þægilegu og rólegu umhverfi, en
hugsunarsemi frú de Castries
var líka blandin hyggindum.
Herbergi Balzacs var í öðru hót-
eli en hún bjó í sjálf, og kvöld-
heimsóknir hans gátu því ekki
orðið annað en kurteisisheim-
sóknir.
Hann gat aðeins hitt hana á
kvöldin. Það hafði verið uppá-
stunga hans sjálfs, því að hann
varð að vinna á daginn, og eina
undanlátssemin, sem hann auð-
sýndi henni, var að byrja tólf
stunda vinnudaginn klukkan sex
á morgnana í staðinn fyrir um
miðnætti, eins og hann hafði
verið vanur. Þegar tólf stund-
irnar voru liðnar, réði frú de
Castries yfir tíma hans, en því
miður hafnaði hún ennþá ást-
leitni hans. Eitt sinn, er þau
voru á göngu meðfram vatninu,
leyfði hún honum að kyssa hönd
sína, en hvenær sem hann bað
um hið endanlega ástarheit,
varð hún aftur kuldaleg hefð-
arfrú.