Úrval - 01.07.1954, Blaðsíða 16

14
ÚRVAL
staðaldri stríðalinn á hinum
lélegustu amerískum kvik-
myndum.“
Dr. Canavan hefur sína skoð-
un á amerískri menningu, og
það er eðlilegt að honum of-
bjóði, þegar hann kemst að
raun um, að dönsk börn og
unglingar eru þeirrar skoðun-
ar, að lífið í Bandaríkjunum
snúist mest um stríð milli bófa-
flokka, kúrekaslagsmál og
,,súpermannsafrek“. En í raun-
inni er það aukaatriði hvaða
skoðanir börn í öðrum löndum
hafa á Ameríku. Hitt er alvöru-
mál, að myndasöguheftin og
kvikmyndirnar koma þeirri trú
inn hjá börnum Ameríku og
annarra landa, að þannig sé
lífið, ekki aðeins í Bandaríkj-
unum, heldur allsstaðar.
Við fyrstu sýn virðast dönsk
myndasöguhefti friðsamleg í
samanburði við amerísk. Hin
þaulhugsuðu grimmdarverk
vantar, það er ekki eins mikið
blóð og ekki eins margar nær-
myndir áf deyjandi og mis-
þyrmdu fólki. En tilhneiging-
in er sú sama. Dönsk börn fá
ekki að sjá afskræmt andlit
hengds manns á nærmynd, þau
verða að láta sér nægja að sjá
fætur hans í lausu lofti, en
stólinn sem hann stóð á liggj-
andi á hliðinni fyrir neðan, eft-
ir að þau hafa fylgzt með und-
irbúningi athafnarinnar á
nokkrum undangengnum mynd-
um. Og þó að ekki sjáist eins
mikið blóð, eru framin jafn-
mörg morð og í amerísku heft-
unum .
Dr. Wertham gat nefnt mörg
dæmi um glæpi, sem áttu sér
beint fordæmi í myndasögum.
Það er erfitt að gera samskon-
ar samanburð hér heima, af því
að enginn virðist hafa komið
auga á vandamálið — þegar
handsamaður er drengjahópur,
sem hefur sérstaklega lagt fyr-
ir sig árásir og rán eða inn-
brot, er ekki sennilegt að neinn
drengjanna fari að tala um
myndasögur eða glæpamyndir,
nema hann sé beinlínis spurð-
ur. I Bandaríkjunum var
reynslan sú sama: enginn trúði
því fyrir tíu árum, að nokkurt
samband væri milli unglinga-
afbrota og myndasagna, kvik-
mynda og sjónvarps, en þegar
ýmsir sálfræðingar og uppeld-
isfræðingar fóru að spyrja
unglingana hvaðan þeir hefðu
fengið hugmyndirnar að glæp-
um sínum, varð mönnum ljóst,
hve geysileg áhrif þessi
skemmtiiðnaður hefur.
Fyrir fimmtán árum voru
amerísku myndasöguheftin svip-
uð og þau dönsku eru nú, og
ekkert er líklegra, en að þróun-
in verði sú sama þar og hér. Það
hefur auk þess komið í ljós, að
myndasögulestur verður slæmur
ávani, sem tefur mjög fyrir því
að heilbrigð börn læri að lesa.
I fyrsta lagi er auðvelt að fylgja
atburðarásinni án þess að lesa
textann — og það er ástæðan til
þess að hægt er að selja annarra