Úrval - 01.07.1954, Blaðsíða 68

Úrval - 01.07.1954, Blaðsíða 68
66 ÍTRVAL. inn að finna ráð til að vera í friði fyrir öðru fólki, að fá tæki- færi til að njóta kyrrðar og næðis. Með hjálp nútíma sam- göngutækja getum vér á skömmum tíma komizt út í guðs græna náttúruna — en oftast til þess eins að vera þar einn af mörgum, sem leitað hafa þangað, knúnir af sömu þörf. I þessum skilningi þjáumst vér ekki af einmanaleik, að minnsta kosti ekki í stórborg- um og þéttbýlum löndum. En er hægt að svala djúpri þrá eftir félagsskap með því einu að hafa stöðugt fólk í kringum sig? Nei, alls ekki! Einmana- kenndin fylgir oss mitt í mann- þyrpingu stórborgarinnar og inn í þrönga leiguhjalla. Já, vér finnum kannski enn meira til einmanaleikans þar, en í þögn eyðimerkurinnar: Það er hægt að greina á milli tvennskonar félagsskapar, tveggja megintegunda: hins prímera og sekúndera, eins og það nefnist á erlendu máli. Mörkin á milli þeirra eru óljós, en það er vandalítið að segja hvort tiltekinn félagsskapur er fyrst og fremst prímer eða sekúnder í eðli sínu. Prímer fé- lagsskapur er lítil, en föst og varanleg heild; það sem tengir saman einstaklingana innan þeirrar heildar er einskær mannleg umhyggja þeirra hver fyrir öðrum, sprottin af því, að þeir verða um lengri tíma að 'lúta sömu örlögum, og öðlast samskonar reynslu, og af því að líta verður á þá sem standa utan við heildina sem ,,ó- kunnuga". Fjölskyldan er t. d. gott dæmi um prímeran félags- skap. Einstaklingarnir innan fjölskyldunnar eru ekki aðeins tengdir böndum efnalegra hags- muna, heldur einnig mannleg- um og náttúrlegum böndum. Sekúnder félagsskapur er aftur á móti heild, sem haldið er saman af tilteknum óper- sónulegum hagsmunum eða á- hugamálum. Hlutafélag er hreinræktaður sekúnder félags- skapur. Hluthafarnir þurfa ekki einu sinni að þekkja hvern annan. Hið eina sem tengir þá saman er áhuginn á hagnað- inum. Þessir sameiginlegu hagsmunir knýja hluthafana til að standa saman — á tak- mörkuðu sviði — en sú sam- staða snertir á engan hátt hlut- hafana sem menn. Og að sjálfsögðu getum vér verið félagar í eins mörgum sekúnderum félagsheildum og vera vill — fagfélögum, hluta- félögum og hverskonar félög- um — og verið einmana fyrir því. Einungis þátttaka í félags- heildum, sem eru fyrst og fremst prímerar í eðli sínu, getur fullnægt hinni ríku fé- lagsþörf mannsins. Slíkur fé- lagsskapur veitir oss fótfestu í lífinu og þann mannlega hlý- leik og samúð, sem vér þörfn- umst öll og ræður miklu um mótun persónuleika vors.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.