Úrval - 01.06.1955, Blaðsíða 72

70
ÚR VAL
leiðslu raforku með hita frá
klofnum atómum. Hér er vissu-
lega teflt á tæpt vað, og reynir
enginn að leyna þeirri stað-
reynd. Of lítið er enn vitað um
hin tæknilegu vandamál í sam-
bandi við byggingu og starf-
rækslu kjarnorkuvera, er séu
nógu fullkomin til að framleiða
gnægð ódýrs rafmagns í fram-
tíðinni. Sú gerð orkuvera, sem
á að byggja á fyrsta stigi tíu
ára áætlunarinnar — og eitt
slíkt ver er þegar í smíðum í
Cumberland — er aðeins ætl-
uð til bráðabirgða, þar til aðr-
ar betri koma til sögunnar, sem
vísindamenn eru vongóðir um
að verði fljótlega eftir 1960.
Þessi áætlun stendur því raun-
verulega og fellur með hæfileika
vísindamanna og verkfræðinga
til að finna nýjar aðferðir í
nýtingu kjarnorku á næstu ár-
um. En það sem ég vil leggja
áherzlu á, er að Bretland á í
rauninni ekki annarra kosta
völ; það verður að tefla á þetta
tæpa vað, jafnvel þótt öðrum
kunni að virðast það of áhættu-
samt.
Orkuþörf landsins vex óð-
fluga, en kolaforðinn, sem er
eina náttúrlega orkulind þess,
þverr að sama skapi. Ef landið
réði yfir öðrum orkulindum svo
einhverju næmi — annaðhvort
olíu eða vatnsorku — væri
öðru máli að gegna, en því er
ekki að heilsa. Sum hin nýju
orkuver, sem nú eru byggð, eru
þannig gerð, að þau geta brennt
bæði olíu og kolum, vegna ó-
vissunnar sem ríkir um kola-
framleiðsluna næstu árin.
Jafnvel þó að kolaframleiðsl-
an haldi áfram að vaxa, eins
og hún hefur gert frá stríðs-
lokum, um 2% á ári að meðal-
tali, mun hún hvergi nærri geta
fylgt hinni vaxandi orkuþörf.
Hún vex um 7% á ári og mun
þannig tvöfaldast á næstu tíu
árum. Engin vandkvæði eru á
því að afla véla og tækja til
nýrra orkuvera, og jafnvel kola-
framleiðslan mun geta fullnægt
orkuþörfinni næstu tíu árin, þó
að mjótt kunni að verða á mun-
unum. Erfiðleikarnir skapast
fyrst þegar þessi tíu ár eru lið-
in. Ef ekki væri leitað neinna
nýrra úrræða, mundi kolaeyðsla
raforkuvera landsins vera kom-
in upp í 100 milljónir lesta ár-
ið 1975 — sem er næstum helm-
ingur af núverandi kolafram-
leiðslu.
Hin nýju úrræði í áætlun.
stjórnarinnar eru þau, að fjórð-
ungur allra þeirra orkuvera
sem í smíðum verða eftir tíu
ár, noti kjarnorku en ekki kol.
Og eftir fimmtán ár eða svo,
þ.e. kringum 1970, þegar orku-
þörf landsins verður orðin
margföld á við það sem hún er
nú, er þess vænzt, að ekki verði
reistar aðrar orkustöðvar en
kjarnorkuver.
Ég segi: „er þess vænzt,“ af
því að árangurinn er undir því
kominn, að lausn finnist á ýms-
um tæknilegum vandamálum í