Úrval - 01.06.1955, Blaðsíða 31

GLÆPARIT OG BANDARlSKIR LIFNAÐARHÆTTIR
29
Og við vitum um fá markmið,
sem eru þess megnug að stemma
stigu við kröfunurn. Reyndar
er þessi látlausa sókn eftir
meiru arfur frá forfeðrum okk-
ar. Það var hún, sem flutti þá
upp að austurströndinni, rak þá
vestur á gres.iurnar og yfir þær.
Hún er ríkasti þátturinn í menn-
ingararfi okkar.
Lífsskoðun sem þessi hlýtur
að hafa mikil áhrif á samskipti
manna. Og hér hitta glæparitin
aftur í mark. Að svo miklu
leyti sem söguhetjur þeirra eru
tákn kröfunnar um meira og
meira, eru þau ekki annað en
spegilmynd af draumi Banda-
ríkjamanna. Vissulega myndu
flestir fordæma aðferðirnar,
sem notaðar eru. En ef dæma
má eftir þeim tíma og því rúmi,
sem afrekum þeirra eru helguð,
má ætla að flestum Bandaríkja-
mönnum falli þau vel í geð. En
til allrar ógæfu geta ekki allir
Bandaríkjamenn öðlast meira.
Til allrar ógæfu veldur hin sí-
fellda sókn eftir meiru — með
góðu eða illu — því einnig, að
fólk á í eilífri baráttu hvert við
annað. Fyrir þá sem geta ekki
haldið sókninni til streitu, verð-
ur baráttan átakanlega bitur.
Og jafnvel fyrir þann, sem
sagður er heppinn, er heimur-
inn fullur af keppinautum, yngri
og sterkari, kænni og heppnari,
sem bítast með klóm og kjafti
yfir sama hræinu. I þvílíku
andrúmslofti dafnar sjúk tor-
tryggni og nístandi mannhatur.
Og þó að f jarstæðukennt virð-
ist, er velgengnin oft undir því
komin, að vopnin, sem barátt-
an krefst, séu vandlega falin
undir yfirskini glaðlyndis, hæ-
versku, tvöfeldni og hispurs-
leysis. Engu að síður grefur
gremjan um sig í brjóstum okk-
ar og á ekki annars úrkosta
en koma fram eftir ýmsum
krókaleiðum: psykósómatískum
sjúkdómseinkennum, geggjun,
hjónaskilnuðum og glæpum.
Þegar litið er á glæparitin
frá sjónarhóli þessarar inni-
byrgðu gremju, skýrist eðli
þeirra og mikilvægi. Við skul-
um hafa í huga, að þau eru
samin af fullorðnu fólki. Þar
af leiðandi bera þau betur vitni
hugarfari hinna fullorðnu, okk-
ar sjálfra, heldur en barnanna,
sem þau eru ætluð. Ef við á-
kveðum að vernda börnin okk-
ar fyrir dulbúnu hatri okkar
sjálfra, ættum við þá ekki líka
að reyna að vernda þau fyrir
þeim öflum í okkar sjálfum, sem
hatrið er sprottið af?
Mér virðist þessi spurning
fela í sér kjarna málsins. Bann
eða takmörkun á sölu glæparita
breytir að engu þeim lifnaðar-
háttum, sem geta þau af sér.
Þungamiðja vandamálsins er
fólgin í þjóðskipulagi okkar með
miskunnarlausri samkeppni
sinni og látlausum kröfum eftir
efnislegum gæðum, en litlum
launum til handa þeim, sem
keppa til annarra verðmæta.
S. B. þýddí.