Úrval - 01.11.1966, Blaðsíða 113

MATVÍSI
111
matarins betur, en borða þó mun
minna en ella. Þetta er áreiðanlega
stór þáttur þess, sem kalla mætti
matvísi. Sannleikurinn er sá, að
allt of margir eru of háðir bragð-
kirtlunum og eru eiginlega alltaf
að elta bragðið, ef svo mætti segja.
Afleiðingin verður sú, að allt of mik-
ið er borðað. Ef maður setur sér
aftur á móti að gera hverjum bita
full skil, en það er í því fólgið að
tyggja hann svo vel, að hann verði
eiginlega að fljótandi fœðu í munn-
inum og hafi skilað öllu sínu bragði,
þá er matazt á réttan hátt, og þá
kemur hver biti að fullum notum.
Yoga-vísindin leggja mikla áherzlu
á það, að náð sé öllu bragði úr
hverjum bita, því að það tákni,
að þá sé náð orku þeirra, sem nefnd
er „prana“, úr fæðunni, en annars
ekki. En hvað sem því líður, er það
öldungis víst, að þá fyrst, er maður
matast rólega og með fullri gaum-
gæfni, nýtur hann matarins full-
komlega, og þá kemur það af sjálfu
sér, að hann fer að kunna sitt
„magamál."
Annað, sem áreiðanlega tilheyrir
matvísi, er fólgið í því að gæta þess
vandlega, að jafnvægi sé á milli
þess, sem kallað er lútargœf og
sýrugœf fæða („Yin“ og „Yang“,
sem Kínverjar nefna svo). Þetta er
svo stórt mál, að því verða engin
skil gerð í stuttri grein, og má vera,
að mér gefist tækifæri til þess seinna
að gera því fyllri skil, annað hvort
í ræðu eða riti. Aðeins skal hér að
því vikið, að þó að náttúrulækninga-
stefnan mæli yfirleitt með jurta-
fæðu, fer því fjarri, að öll jurtafæða
sé holl, og fer það einmitt eftir því,
hvort hún er lútargæf eða sýrugæf
(„Yin“ eða ,,Yang“), og svo eftir
ástandi og þörfum hvers einstakl-
ings. Hér er margs að gæta, og kem-
ur í ljós, eins og annars staðar, hve
varhugavert getur verið að hafa
alhœfingar (generalizationir) mjög
örlátlega um hönd. —
Loks skal á það minnzt, sem
ýmsir andstæðingar jurtafæðuneyt-
enda segja stundum, en það er eitt-
hvað á þá leið, að hinir síðarnefndu
séu ekkert betri en kjötæturnar, því
að þeir verði líka að deyða jurtim-
ar. Auðvitað er það rétt, að líf verð-
ur alltaf að nœrast á lífi, en það er
ekki sama, á hvað stigi það líf, sem
tekið er, stendur, — hvernig vitund
þess er háttað. Vitundalíf jurtanna
er áreiðanlega draumkenndara og
ónæmara fyrir ytri áhrifum en vit-
und dýra, enda er þar hvorki um
neina heila- eða hjartastarfsemi að
ræða, eftir því sem bezt er vitað.
Og eftir því sem lífið stendur hærra
í þróunarstiganum er alvarlegra
mál að deyða það. Meðan menn telja
það engu skipta, hvernig — og með
hvað hugarfari — fæðunnar eða
annarra lífsgæða er aflað, er þess
lítil von, að þeir verði matvísir eða
á annan hátt vitrir. — Sérstaklega
verður þó að átelja skemmtidráp-
ið í þessu sambandi, hvort sem um
er að ræða ónauðsynlegar laxveiðar
eða annað dýradráp, sem hugsunar-
lausir menn eru að skemmta sér við,
og eins fyrir því, þó að það þyki
„fínt“! — í einu riti Rousseaus hins
franska er eftirminnileg mynd: —
Tveir ungir spjátrungar eru sýndir
í fögru landslagi og átti það að vera
að morgni dags. Báðir eru með byss-