Fróðskaparrit - 01.01.1958, Blaðsíða 62

68
Heilsustandurin hjá børnum í Eiðis læknadømi
Hjá gentum ber ikki til at kanna eggbøllarnar, tey yrkis*
gøgnini ið samsvara eistuni hjá dreingjum. Vit hava tí her
bert við at gera ytru merkini fyri kynbúningini. Fyrsta
sjónska broytingin er, at vørtubletturin kemur fram. Síðan
koma hár til sjóndar um ytru skøpini, fyrst heilt fá, stutt,
fín og ólitað, síðan litað og sløtt, og tey verða fleiri og
fleiri í tali; víkja so fyri øðrum purlutum hárum. Bróstini
fara at vaksa. Purlut hár koma undir hondina, og at kalla
samstundis kemur mánasjúkan fyrstu ferð.
Frávik frá hesi nevndu gongd eru ikki heilt sjáldsom,
bæði hjá dreingjum og gentum, vit hava eisini hitt tey við
hesi rannsókn.
Nú kann onkur spyrja: Hjá hvussu mongum av teim 727
børnunum, ið eru við í hesi rannsókn, og sum øll eru undir
15 ár, var kynbúningin byrjað, og hvussu mong teirra aftur
vóru fullbúgvin. Svørini síggja vit niðanfyri. Á 8. talvu eru
97 dreingirnir og 121 genturnar á 10—14 ára aldri, sum eru
uppi í hesi rannsókn, tikin sundur í 10 bólkar.
Eingin drongur yngri enn 10'/2 ár og eingin genta undir
10 ár sýndu ferilin av kynbúning. Talvan vísir, at 2 dreingir
í 2. bólki (IOV2—11 ár), 15%, høvdu tekin upp á kyn=
búning. 1 3. bólki (11 —IP/2 ár) var eingin. Hiðani økist
prosentið til 15 ára føðingardagin. Tá er tað 100. At økingin
ikki er jøvn, kemur ivaleyst av tí, at tølini eru so smá.
Prosentið hjá gentum var 20 longu fyrstu 6 mánaðirnar eftir
10 ára føðingardagin. Síðan veksur tað — hóast smáu tølini
— at kalla javnt og verður frá og við 12—12’/2 ára aldri 100.
Taka vit — viðvíkjandi dreingjum — purlut hár undir
hondini sum tekin uppá kynbúning, síggja vit, at bert 6 av
teimum 97 vóru komnir so langt. Yngstur teirra var knapp*
liga 14 ár, hinir fimm millum 14 '/2 og 15; 5 av 13 verða
38%. ■
Hjá gentunum vísir fyrsta mánasjúka, ið jú kemur sam«
stundis hárum undir hondini, væl og virðiliga, at full kym
búning er fingin. Ein stívliga 11 '/2 ára gl. genta var hin
yngsta við mánasjúku (1 av 17), næstyngsta var stívliga 12‘/2