Fróðskaparrit - 01.01.1958, Blaðsíða 80

86
Atlantssiðir — Atlantsorð
bókunum. Bjórn Halldórsson') týðir orðið so: «fænum
mollissimum ex prato pingvissimo» (Rasks danska týðing
er: blødt hø af en fed engbund); Cleasby*Vigfusson (An
Icelandic*English Dictionary. Oxford, 1874): «rank grass
and weeds that grow near farrmhouses» (so eis. Zoega,
lslenzk*ensk orðabók 1951, -h that ... ); Finnur Jónsson
(Norskúslandske sprog* og kulturforhold, 1921, bls. 60):
«mig forklaret som ’grovt græs, blandet med ukrudt, der
slás omkring selve gárdsbygningen’»; Blóndal: «Græs el.
Hø, bestaaende især af etaarigt Rapgræs, Fuglegræs og
almindelig Hyrdetaske; dette vokser især i Nærheden af
Gødningsdyngen og Gaardspladsen»; LeijstrómíMagnússon=
Jansson, Islándsk«svensk ordbok (1955): «dáligt grás som
váxer pá gódselhógen». Her er so statt einki røtt um tara
ella slýggj.
Tá ið eg vendi mær til dr. Jakob Benediktsson til at
fregnast eftir øðrum tilfari orði okkara viðvíkjandi, fekk
eg sera fródligt svar, alt fingið úr søvnunum hjá hini stóru
íslendsku orðabókini. Sjálvur Jón Guðmundsson lærdi
(1574—1651) átti fyrsta dømið, eg fekk. Hann tekur so til
í tí greinarstubbanum, hann skrivaði «Um Jslands J>ang
og ávexti j fiórunum» (prentað í Islandica XV, 1924, 2):
«Á brimklettum vex slafak, sumer kalla Mariuj)ang edur
brimsól. í>ad er hier bakad j milli heitra hellna, og J»ær
kókur eru sem ostur; sie J>ad j heitri miólk etid, lætur
menn vel sofa...» Her sigur Jón lærdi frá sjó< ella fjøru*
vøkstri, sum etin varð, kanska mest fyri heilsuna, sum
aðrir vøkstrir, hann nevnir. At hetta hevur verið alga, sum
plantufrøðingar siga, er einki at ivast í. Ein annar lærdur
maður, hesin úr 18. øld, Jón Ólafsson frá Grunnavík, hevur
í fiskafrøði síni (Ichthyologia, hdskr. IBR 90, 8vo) so á
máli: «af Jtví hún (t. e. fiskilúsin) hefr jjar meira viðrværi,
9 Lexicon IslandicosLatino>Danicum Biórnonis Haldorsonii. Bjorn
Haldorsens islandske Lexicon. .. Cura R. K. Raskii Editum .. Havniæ
MDCCCXIV.