Fróðskaparrit - 01.01.1964, Qupperneq 126
134
Sólund : Súlund
skip ]jví er sagt ]>að solundist sem fer«'). Sum Jakob Bene«
diktsson sigur (hann hevur sagt mær frá tilfarinum hjá
Orðabók Háskóla Islands), er her »skyldleikinn við Guðm.
Andr. auðsær, en merkingin sólundast glatast kemur
fram.« Samlík merking er til skjals í tveimum støðum
(bls. 87) í Arne Magnussons Hándskriftfortegnelser (Khn.
1909): »hefur ])ad (t. e. handrit) so sidan hia í>ormodi
sólundast« (t. e. er horvið, burturfarið), og »hefdi sin kona
saman packad hans papirer, og hefdi Ipá eitt og annad
sólundast«. Kanska er ikki av leið at nevna her, hvussu
N. Mohr (d. 1790) í føroyska orðabókarhandriti sínum
(sí seinni) týðir islendska orðið sólundaz: »occidere, dis*
parere, deperdi.« Um Mohrs roynd til at greiða upprunan
hjá íslendska orðinum, sí seinni. Jón Ólafsson hevur í Lexi*
con Islandicum (AM 433, fol.) hetta um orð okkara: »at
soolunda act. et p. i. (?) polys. vulgó pro perdere, vel
proptem(!) incuriam amittere, videtur Compositum a Sol
et undan qvasi extra solem, id ex conspectu remotum.«
Sbr. í sama stað: »Soolundan f. perdendi actus.« Bjórn
Halldórsson fylgir Guðmundi Andressyni í týðing síni:
»SóIunda (at sólunda), perdere, jacturam facere« (í týðing
Rasks: »tabe, spilde, miste«). I nútíðarmáli, sigur J. B.,
merkir sólunda bert »eyða« (t. e. spilla burtur), ella sum
stendur í orðabókum: »bortødsle, sætte over styr« (Blón=
dal), »squander (away), waste, s. eigum sínum« (Zoega,
1951), »bortslósa, s.e—u« (Islándsk—Svensk Ordbok, 1955).
Um føroyska sagnorðið súlunda er fyrst at siga, at tað
nú á døgum mest verður framborið »súlinda« (eins og sagt
>) Sbr. »Fornyrde vr frodleiks bokum samantekinn« (AM 166a, 8vo,
bl. 98v): »Solundar h(eita) eiar vid noreg uoru hafner godar, en
opt rænd skip af uijkingum, jrui er kallad solundist sem ferst«.
Næstan orðrætt finna vit somu frágreiðing i handritinum »Nockur
Fornyrdi vr Gømlum Saugnum og frodleyks Bokum samann tekinn
epter A B C« (AM 161, 8vo, bl. 3). Sbr. eisini Bjórn Halldórsson:
vSolundir, f. pl. insulæ norvegicæ alim (!) ob piratas periculosæ« (týðing
Rasks: nogle Øer ved Norge, som fordum bleve meget foruroligede af
Sarevere).