Fróðskaparrit - 01.01.1964, Blaðsíða 169

Jakob Jakobsens folkeminnetekster pá norn
177
verk om ShetlancUnorn var den beste kjelda. Kapitlet
«Fiskernes navne«tabu; sønavne» i hans doktoravhandling,
«Det norrøne sprog pá Shetland» 1897, opna vegen for
meg til eit sá rikt og variert jamføringsmateriale som eg
kunne ynskja meg, og det gav ogsá impulsar nár det galdt
systematiseringa av stoffet. Ein kan finna tydelege spor etter
Jakobsens ordning av stoffet i komposisjonen av mi av=
handling. «Det norrøne sprog pá Shetland» var hovud*
porten som førde meg inn til hans hovudverk, «Etymoloí
gisk ordbog over det norrøne sprog pá Shetland».
Ein sommar, i 1936 om eg minnest rett, budde eg áleine
i professor Nils Lids hus pá Vinderen ved Oslo og skulle
halda auga med eigedomen medan han sjølv og huslyden
var pá ferie. Om kveldane sat eg i hans arbeidsrom og
ekserperte Jakobsens Shetlands*ordbok og skreiv ut alt som
høyrde til det shetlandske «sjømálet». Eg er nok ein av
dei mykje fá som har lese dette verket frá perm til perm,
kvar einaste artikkel. Og det var ikkje nokor keidsam lesing,
tvertimot. Det var spanande á registrera eit sá rikt og variert
ordtilfang, som tydeleg viste kor stor rolle namnetabuet má
ha spela i fiskarlivet pá Shetland, og som gav Jakobsen
god grunn til á hevda at «der har — om jeg sá má sige —
været et systematisk gennemført søsprog, ikke sá lidt af=
vigende fra det daglige omgangssprog». (Det norrøne sprog
s. 84). Og det er ikkje berre det spráklege tilfanget i seg
sjølv som har sá stort verd. Like vigtig er det at Jakobsen
har fátt med sá mykje «bakgrunnsstoff» til sjønemningane,
slik at ein kan sjá dei i sin levande samanheng med arbeids*,
samfunnsí, og folkelivet. Det som gjer denne ordboka sá
ufatteleg rik er nett at Jakobsen systematisk har samla og
redigert inn sá fyldige realkommentarar til sprákstoffet.
Dermed har verket vorte ei sá verdfull kjelde, ikkje berre
for sprákforskaren, men ogsá for kulturhistorikaren, for
folkelivs* og folkeminneforskaren.
Eit nærmare studium av hans to hovudverk om Shetlands*
norn lærer oss á kjenna grunnleggjande karakterdrag hos