Fróðskaparrit - 01.01.1964, Blaðsíða 240

248 Kring J. H. Schroters omsetjing av MatteusÆvangeliet, 1823
pá legendene. Den færóyske tradisjon Schróter her hadde
fatt i — visetradisjon og máltradisjon — fórte etter hans
meining bort báde frá det norróne málgrunnlaget og frá
dei verdslege dansevisene. Vi dróftar ikkje her om Schróter
har rett eller ikkje, eller om opplysningane hans er rette.
Vi kan berre slá fast at dette hevda Schróter, og pá dette
bygde han.
Dernest litt om ordvalet. Vi har fór vore inne pá Schró*
ters syn pá spráklán. Det som for oss er viktig á fá fram,
er dette at Schróter finn eit «historisk» grunnlag for ord«
valet sitt. Orda var gjevne, dei fanst i religióse emne, dei
var gamie i færóysk (noko som gamle religióse dikt var prov
for), og folk forstod dei, for orda var álmenne1). Bokorda
la ein helgadám over kvardagen, for religion og skriftmál
(med spráklán) var tætter av same trád. Kvardagen hadde
andre ord og vendingar.
Slik pá lag kan Schróter ha tenkt. Gár vi sá frá teori
til praksis, og ser pá ordval og málfóring i ME, ser vi at
der finn vi begge tradisjonar jamsides. Ein ting er det viktig
á halda fast ved: Schróter legg for dagen sikker sans nár
det gjeld á skilja lánt frá heimleg (det kjem m.a. fram i
merknadene hans til ME). Kjennskapen hans til dei mange
mál, alt frá dei levande til dei daude, har vel skjerpt sansen
hans for dette med ordvalet.
Nár det gjeld ordvalet i ME, kan vi sjá at dei bolkar
som inneheld abstrakte utleggingar, liknader, dogmatiske
grunnomgrep og kristelege fyndord og sentensar som mátte
reknast for álmennkunnskap, inneheld mest av spráklán.
Ordvalet er framandvore og mange syntagmar hóyrer nærast
heime i litterær stil (dvs. dei er ikkje*færóyske). I desse bob
kane er ordtilfanget gjennomgáande abstrakt, og dette er
óg ein grunn til at spráklána dominerer.
Ordvalet er eit heilt anna i dei bolkar (eller dei brot)
*) I merknadene til ME (o. fl. st.) talar S. om skilnad i ordvalet mel-
lom nord og sór. Til slike skilnader reknar han óg ulike avleiingsmátar,
ikkie berre ulike róter, og d.v. i praksis seia eit anna ordfang.